Verdriet als reden om gehersenspoeld te worden
Het Programma – Suzanne Young – Vertaling Carolien Metaal – Karakter – 398 blz.
Het Programma is het eerste deel in de The Program-serie van de Amerikaanse schrijfster Suzanne Young. Ze komt oorspronkelijk uit New York, maar woont tegenwoordig in Arizona. Ze is naast schrijfster lerares Engels. De The Program-boeken zijn tot nu toe haar meest succesvolle werk. In 2015 gaf Karakter Uitgevers de drie delen als eens uit als hardcover, maar in 2016 zijn ze begonnen met het uitgeven van een goedkopere paperback-versie.
Sloane denkt wel twee keer na voordat ze in het openbaar begint te huilen. Sinds zelfdoding is uitgegroeid tot een internationale epidemie, zou een huilbui haar in het Programma kunnen doen belanden, de enige bewezen behandelmethode. Ze heeft al een broer verloren, dus Sloane weet zeker dat haar ouders er alles aan zullen doen om haar in leven te houden. Ze weet ook dat iedereen die het Programma heeft gevolgd terugkeert met een schone lei: hun depressies zijn verleden tijd, maar hetzelfde geldt voor hun herinneringen.
Omdat ze zowel thuis als op school constant onder toezicht staat, zorgt Sloane dat ze zo min mogelijk opvalt en verbergt ze haar gevoelens zo goed mogelijk. De enige bij wie Sloane zichzelf kan zijn, is haar vriendje James. Maar ondanks de beloftes die ze elkaar maken, wordt het steeds moeilijker om de waarheid te verbergen. Ze worden alle twee steeds zwakker, depressie ligt op de loer. En het Programma zit hun op de hielen…
“Bijna vier jaar geleden is zelfdoding onder jongeren tot een nationale epidemie uitgeroepen – één op de drie tieners overleed eraan. Voor die tijd bestond het ook al, maar ogenschijnlijk binnen een mum van tijd sprongen talloze leeftijdsgenoten van mij van gebouwen en steden hun polsen door – de meeste zonder aanwijsbare reden.”
Hoewel je je voor kunt doen als een gelukkige tiener, is niemand veilig voor de epidemie. Iedere puber – en volwassene – is wel eens ongelukkig. Maar in Het Programma mag je niets meer van je verdriet laten zien. Je moet de schijn ophouden gelukkig en sterk te zijn. Bij de minste signalen kan iemand je, in NSB-stijl, verlinken bij een programmeur. Iedereen kan je verraden, en je ouders zijn misschien wel je grootste vijand. Zij hebben het beste met je voor en zijn bereid jouw geheugen op te offeren om je te redden van zelfmoord. Dit is wat Sloane overkomt in Het Programma, net als veel van haar vrienden en klasgenoten.
Sloane is 17 jaar oud, leidt een gelukkig leven met James en weet zich staande te houden in de wereld van Big Brother. Maar dan gaat er van alles mis en is het moeilijk is de schijn op te houden. Sloane komt terecht in Het Programma, ze moet ‘herstellen’. Tenslotte probeert ze haar leven weer op te pakken, maar zoals een goede trilogie betaamd, gaat dat gepaard met vele ontdekkingen en zaken waardoor ze steeds verder verwijderd staat van een makkelijk leven.
The Program-serie, zoals de boekenreeks gezamenlijk genoemd wordt, is een typische SciFi Young Adult-roman. De wereld is net even anders en er is een vijand die Sloane moet bestrijden om een goed leven te krijgen, maar bovenal is er de liefde. Sloane is haar vriendje James vergeten na de behandeling in het Programma, maar zoals meerdere karakters in het boek zeggen: als je voorbestemd bent, vind je elkaar wel weer terug. Je kunt herinneringen wissen, maar gevoelens zullen altijd blijven bestaan.
Felice Beekhuis
