Vergeet Simon Carmiggelt niet!
De oorlog in stukjes – Simon Carmiggelt – Arbeiderspers – 165 blz.
Simon Carmiggelt (1913 – 1987) is een geweldige schrijver. Intussen is hij alweer bijna veertig jaar dood en mensen onder de vijftig kennen hem misschien niet meer. Ooit begonnen, voor de oorlog, als jonge journalist bij Dagblad het Volk, ontpopte hij zich na de oorlog als schrijver van korte stukjes in het Parool. Het Parool was ontstaan als verzetskrant en Carmiggelt stond mede aan de basis. Tot aan zijn dood werden zijn columns (Kronkels) in het Parool gepubliceerd.
De eenenvijftig verhalen in Oorlog in stukjes zijn geselecteerd door zijn zoon Frank Carmiggelt. Zij omspannen de periode van 1945 tot en met 1983. Bijna elk jaar dook de oorlog op in een van zijn Kronkels. In die periode speelde de Tweede Wereldoorlog nog een belangrijke rol in het leven van velen. NSB’ers die het leven moesten zien op te pakken, verzetsmensen die weer een het gewone leven moesten deelnemen en de overlevenden uit de kampen, zoals joden en politieke gevangenen probeerden de verschrikkingen te vergeten. Je kon ze allemaal nog tegenkomen en dat overkwam Carmiggelt ook regelmatig.
Herinneringen
Op 10 oktober 1964 haalde hij, in het stukje “De tas” herinneringen op aan de begintijd van het Parool. Het was een ongestructureerde tijd en mensen die niets met de krant te maken hadden liepen het gebouw aan de Wibautstraat in en uit. Het gevolg was dat er spullen werden gestolen. Het liep de spuigaten uit en er werd besloten om de inhoud van de tassen van de mensen die het gebouw verlieten, te controleren. Dit raakte een gevoelige snaar bij Carmiggelt. Tijdens de oorlog werden mensen door de Duitsers om de haverklap gecontroleerd op de inhoud van hun tassen. Duitsers die op zoek waren naar illegale blaadjes. Toen gebeurde dit.
“Maar toen ik bij de portier kwam en hij zei: ‘Doe uw tas eens open,’ zei ik: ‘Nee, dat doe ik niet.’
Hij pakte me bij mijn schouder, maar ik rukte me los en liep naar buiten.”
Meester van het korte verhaal
Heel invoelend is het verhaal ‘Gezellig’ waarin een oudere Joodse vrouw probeert haar man van huis weg te houden. Ze belt hem op kantoor op en vraagt hij na het werk naar een restaurant te komen. Hij is verbaasd, want het liefst eten ze thuis. Na het eten wil ze ook nog naar een café en als ze daarna nog naar een gezellig etablissement wil, roept hij dat hij het genoeg vindt. Dan legt ze hem uit dat er die avond een aflevering van ‘De bezetting’ op de televisie is over de concentratiekampen. Opeens begrijpt hij het en ze duiken nog een café in.
“Hij keek haar aan, glimlachte en zei: ‘Gezellig.’”
Voor lezers die de verhalen van Simon Carmiggelt nog niet kennen is dit boek een mooie gelegenheid om kennis te maken met zijn werk. Er zijn nog tientallen bundels van hem te vinden, vaak helaas in kringloopwinkels. In Carmiggelts tijd waren er drie grote schrijvers; Reve, Mulisch en Hermans. Schrijvers die grote romans schreven. Op het korte baanwerk van Carmiggelt werd een beetje neergekeken, maar ik wil hem graag toevoegen aan dit rijtje. Carmiggelt de meester van het korte verhaal. Lees zijn boeken en geniet!
Boek bestellen!
