De impact van het verlies van een baby

Kind van de toekomst – Kathy Beckers – Mansell – Nieuwe Druk – 270 blz.

Kathy Beckers-Mansell(1968) is rouwtherapeut. In haar praktijk MetJari begeleidt zij kinderen, jongeren en ouders. Omdat zij signaleerde dat het verlies van een baby vaak een woekerend en verborgen rouwproces tot gevolg heeft, heeft zij een onderzoeksproject opgezet waarin zij de beleving van rouw bij zesendertig ouders van zeer jong gestorven baby’s heeft onderzocht. Aan het project werkten ouders mee die, in verschillende tijdvakken van de afgelopen veertig jaren en ten gevolge van uiteenlopende doodsoorzaken, een kind van zes maanden of jonger verloren. De bevindingen uit dit project zijn de basis voor de tweedelige reeks Kind van de toekomst. Het thema is de impact van het verlies van een baby.

Het eerste deel, verhalen over de impact van het verlies van een baby, is een boek met levensverhalen waarin moeders en vaders vertellen over hoe de dood van hun baby hun leven heeft beïnvloed. In het tweede deel, beschouwingen over de impact van het verlies van een baby, wordt vanuit rouwtheoretische kaders teruggeblikt op de verhalen uit het eerste boek. Beide boeken zijn geschreven voor lotgenoten en hun sociale omgeving, voor hulpverleners en studenten aan hulpverleningsopleidingen.

Wanneer een baby sterft, blijven de ouders achter met een leegte die diep kan ingrijpen in verschillende lagen van hun leven. In korte tijd, kan er rondom het sterven van de baby een aaneenschakeling van gebeurtenissen plaatsvinden, die tezamen een intense levensgeschiedenis vormen. Naast de rouw om deze afgebroken levensgeschiedenis, is er het verdriet om de belofte van de toekomst die nooit ingelost zal worden. De baby is door de dood vereeuwigd als een kind van de toekomst.

Voor deze recensie heb ik het eerste deel uit de reeks gelezen: verhalen over de impact van het verlies van een baby. Na een voorwoord van de auteur Jan Bleyen (schrijver van Doodgeboren uit 2012) wordt er een uitleg gegeven van het woord “weeouders’. Een weeouder is iemand van wie de baby prenataal of zeer jong sterft. Gedurende de loop van het boek wordt deze benaming verder gebruikt. Vervolgens is er een dankbetuiging en een proloog van de schrijfster. Zij is niet alleen rouwdeskundige maar ook ervaringsdeskundige door het verlies van haar zoon Jari. Dan volgen er 24 verhalen, gebaseerd op interviews met 36 weeouders. Ze vertellen over hun gestorven kind en de invloed op hun leven. De verhalen zijn onderverdeeld in vijf delen naar oorzaak van sterven; wiegendood, nog in de buik, complicaties bij de bevalling, te vroeg geboren en aangeboren aandoeningen. De illustraties zijn gemaakt door de dochter van de schrijfster.

Nadat de schrijfster de weeouders heeft geïnterviewd heeft ze hun verhalen vanuit een observerend perspectief neergezet. De positieve en negatieve ervaringen met familie, kennissen, zorgverleners worden mooi neergezet.
Het verschil in benadering in onder andere de zorg geeft een goed tijdsbeeld neer over hoe er toen en nu gedacht werd over afscheid nemen. Het verzwijgen dat vijfendertig jaar geleden normaal was, tot het inzien van belang van goed afscheid nemen van nu. De sociaal-culturele verschillen binnen de relatie, het sterker worden van de relatie door het samen delen van zo’n verlies, of juist niet kunnen delen waardoor de relatie niet verder kan gaan, wordt weergegeven in verhalen vol emotie, verdriet maar waar anderen ook weer moed kunnen putten voor de toekomst. In alle verhalen komt één ding sterk naar voren en dat is dat de overleden baby niet verdwijnt uit het leven van de ouders.

De verhalen zijn vol emoties maar niet zwaar om te lezen. Ik denk dat het voor ouders in soortgelijke situaties een goede ondersteuning is. Mensen willen graag verhalen horen van lotgenoten, weten dat ze niet alleen zijn, weten hoe andere handelen en er mee omgaan. Ook voor hulpverleners en mensen die op wat voor manier dan ook met zo’n situatie in aanraking kunnen komen, is het een goede aanvulling om een handreiking te kunnen geven in deze moeilijke situatie. Niets is zo belangrijk als het belang te kennen van goed afscheid nemen en het besef dat iedereen dat op zijn of haar eigen manier moet en mag doen.

Conny Schelvis