Wisselvallige roman over schuld en verantwoordelijkheid
Lief van je – Roanne van Voorst – Brandt – 256 blz.
Roanne van Voorst is antropoloog en daarnaast schrijver van korte verhalen en romans. Met haar korte verhalen heeft ze enkele prijzen in de wacht gesleept. Als romancier debuteerde zij in 2015. Het onlangs verschenen Lief van je is haar tweede roman. Het belangrijkste thema in het boek is de zoektocht naar het antwoord op de vraag waar verantwoordelijkheid ophoudt en schuld begint. Het is een beladen thema waarmee deze auteur aan de slag gaat.
Lief van je begint met de zelfmoord van de broer van hoofdpersoon Rȇve, kort daarop gevolgd door een vonnis van de rechtbank. Zij wordt veroordeeld tot een lange gevangenisstraf. In drie lange hoofdstukken en een epiloog vertelt de hoofdpersoon wat het verband is en hoe het zover heeft kunnen komen.
De broer van Rȇve was een stereotiep buitenbeentje: computernerd, in de echte wereld een buitenstaander, die clichématig wordt neergezet. De band tussen broer en zus was ooit zeer hecht. Naarmate zij ouder werden nam Rȇve meer afstand, later ontwikkelde zich bij haar een gevoel van schaamte voor dit buitenbeentje. Een stapavond loopt dramatisch af.
Haar broer wilde bijdragen aan een betere wereld; hij trok zich het leed van de oorlog in Syrië aan. Na de zelfmoord is Rȇve aan het ontsporen en zij ziet geen andere uitweg dan dienst te nemen in het leger en zich aan te melden voor de strijd in Syrië. Zij wil in praktijk brengen waar haar broer van droomde. Uit die oorlog komt ze met een gebroken pols en een trauma. Zij heeft zichzelf niet meer in de hand en doet iets verschrikkelijks.
Slaagt van Voorst erin om de moeilijke vraag te beantwoorden? Ten dele. Zij weet wel duidelijk te maken dat er redenen voor Rȇve zijn om zich verantwoordelijk te voelen voor het lot van haar broer. De vraag of zij schuldig moet worden geacht aan het persoonlijke drama blijft grotendeels onbeantwoord. In die zin is zij in haar opzet geslaagd; het is aan de lezer om zich een mening te vormen.
Waar zij minder goed in is geslaagd is het schrijven van een pakkend verhaal. Het eerste hoofdstuk leest niet lekker en het kost soms moeite om het hoofd erbij te houden. Dat lukt beter in de volgende hoofdstukken en in de epiloog. Je inleven in Rȇve valt ook niet altijd mee. Zij groeit op in een benauwende omgeving en dat zij daaruit wil ontsnappen door uit de band te springen in de studententijd is zeer herkenbaar. Maar zij heeft nare trekjes, ze gedraagt zich egocentrisch en ziet er bijvoorbeeld geen been in om met de vriend van haar beste vriendin het bed te delen. Dat iemand als zij zich de zelfmoord van haar broer zo erg aantrekt is een grote stap.
Dat geldt ook voor de verklaring van het PTSS en de gevolgen daarvan. Het zou voortkomen uit de gebeurtenissen tijdens de opleiding en in het oorlogsgebied. Het beeld dat blijft hangen is er één van romantiek. De krenkingen tijdens de opleiding lijken vooral louterend te werken. De periode in het oorlogsgebied worden gekenmerkt door grote kameraadschap en overwegend goede contacten met de lokale bevolking. Dat één dramatische gebeurtenis dan resulteert in een levensgroot trauma vraagt nogal wat lenigheid van de lezer.
Diezelfde lenigheid heb je als lezer soms ook nodig om sommige beeldspraken te kunnen begrijpen:
”Mijn moeder had zich in zichzelf omgedraaid”
“Ze moest met beide handen hard op het tafelblad duwen om haar benen te ondersteunen”. Een fysiek onmogelijk hoogstandje.
Het af en toe slordige taalgebruik is ook onnodig en storend. Enkele voorbeelden:
email in plaats van e–mail, ik besefte me, ik had beloofd dat ik bij haar in het gebouw zou trekken.
Lief van jeis een aardige roman die een moeilijk thema behandelt. Alle lof daarvoor, hoewel het niet in alle opzichten goed uit de verf komt.
