Zweeds patriotisme

Patriotten – Pascal Engman – vertaling Ydelet Westra – Uitgeverij Q – 422 blz.

“Baardapen uit Afghanistan hadden rotzooi getrapt in een zwembad in Gävle. In Őrebro hadden twee asielzoekers een vrouw verkracht. In een asielzoekerscentrum in Varberg waren ze elkaar met messen te lijf gegaan. Carl schudde zijn hoofd. Mensen als Hannah Löwenström gebruikten hun media-invloed om dit tuig Zweden binnen te halen. Hadden ze dan niet in de gaten wat ze het land aandeden? Een illegale asielzoeker had mensen in Drottninggatan doodgereden, maar toch wilden ze er nog meer toelaten. De waanzin kende geen grenzen.”

Hier een paar voorvallen die voor Carl Cederhiel aanleiding zijn tot vreemdelingenhaat. Hij denkt Zweden te zien ondergaan aan de immigratie. Hij heeft twee helpers: Frederik Nord en Lars Nilson, de laatste is politieman!

Carl heeft een lijst opgesteld met voornamelijk journalisten die naar zijn idee te positief staan ten opzichte van verdere instroom van asielzoekers en te negatief ten opzichte van extreem rechts. Na eerst deze personen te hebben bedreigd, besluit hij uit de lijst van namen 10 personen naar de andere wereld te helpen. Hij begint met Hannah Löwenström, een prominent journaliste. De moord brengt grote consternatie te weeg, te meer daar er nog meer moorden volgen. De uiteindelijke bedoeling is het aftreden van de huidige regering.

Een tweede verhaallijn is die van de journaliste Madeleine Winther in Stockholm. Zij heeft een relatie met de hoofdredacteur Markus Rähde en is tevens goed bevriend met Erik Gidlund. Met een smoes (zij doet alsof ze met hem naar bed wil) weet ze de openbare aanklager Leif Forsman te compromitteren. Hij is nu wel verplicht af te treden. In het vervolg zal zij nog een belangrijke rol spelen.

In Chili is August Novak de lijfwacht van Vladimir Ivanov, voormalig Russich geheimagent en nu maffia. August is tien jaar hiervoor uit Zweden gevlucht, maar heeft sterke heimwee. Uiteindelijk keert hij terug en krijgt een relatie met Amanda, die op de lijst van Carl Cederhielm staat om uit de weg geruimd te worden.

De vierde verhaallijn betreft het gezin Chamsai, Syrische vluchtelingen, die al volledig ingeburgerd zijn in Zweden en hard werken voor het bestaan. Vader Ibrahim is taxichauffeur en wordt in zijn auto overvallen door de bende van Carl. Hij moet een bomaanslag gaan plegen. Om hem zo onder druk te zetten dat hij het ook werkelijk doet, wordt zijn dochter Mitra door de bende ontvoerd. Zij staat echter haar ‘mannetje’ en weet te ontsnappen. Na de aanslag, met 32 doden, volgt er een klopjacht op Ibrahim, die ermee eindigt dat hij door de politie wordt doodgeschoten.

De auteur weet de verhaallijnen aan het slot goed bij elkaar te brengen, al gebruikt hij daartoe soms wat overbodige details. De laatste hoofdstukken spelen zich in een zinderende apotheose af op een veerboot. Velen zullen het niet overleven.

Wat zijn personages betreft zou Engman een Nederlands spreekwoord kunnen gebruiken: er is geen koe zo bont of er zit wel een vlekje aan. Ze hebben eigenlijk allemaal wel iets op hun kerfstok. De familie Chansai uitgezonderd! Toch blijft de auteur in zijn personen het goede zoeken en bezorgt daarmee zijn thriller een romantische ondertoon. Verder gaat het er hard en ruig aan toe. Engman beschrijft de gevechten tot in details, inclusief de bloedigste. Hij heeft zichzelf kennelijk toegestaan tot diep onder de huid van de terroristen te kruipen om zich in te leven. Ook de andere personen zijn zeer levensechts opgetekend. Het tempo is hoog en verliest nooit het momentum. Net als ik denk dat ik weet wat de volgende stap zal zijn, gebeurt er weer iets anders. Natuurlijk, in dit boek zit een politieke boodschap, maar ik heb er ook een vraag van Engman in ontdekt: Het is moeilijk te begrijpen waarom er zoveel haat is. Waarom haten we eigenlijk? Waarom zijn we niet in staat elkaar te begrijpen? Is het onwetendheid, vooroordeel? Pascal Engman behandelt een zeer actueel thema en dat in het rustige, tolerante Zweden. Maar misschien is het ook wel te transformeren naar ons eigen land. Laten we hopen van niet.

Ik wil dit boek, ondanks kleine tekortkomingen zeker aanraden. Patriotten (Patrioterna) werd in Chili geschreven door Pascal Engman Murchio, geboren op 30 juli 1986 in Stockholm. Hij woont er in het stadsdeel Vasastan. Tot voor kort was hij verslaggever bij de krant Expressen. Het is zijn debuut en hij werkt al aan een volgend boek. Inmiddels zijn de rechten verkocht aan het Amerikaanse bedrijf Fabrik Entertainment met het plan er een tv-serie van te maken.

Kees de Kievid