Als je grote liefde niet verder kan leven
De jas met alle kleuren – Onno Bosma – Ambo|Anthos uitgeverijen – 304 blz.
Wanneer Onno Bosma na bijna veertig jaar samen te zijn geweest met oud-minister Ella Vogelaar afscheid van haar moet nemen zoekt hij een weg om het verlies van zijn levenspartner te verwerken. Hij vindt dat hij maar één optie heeft: openheid.
Alles wat hij zich kan herinneren uit hun lange samenzijn schrijft hij op. Het schrijven is zijn zoektocht naar antwoorden op de vele vragen waarmee hij achterbleef.
De jas met alle kleuren begint met een citaat boven de proloog (en daarna boven elk hoofdstuk) uit een van de libretto’s van twee opera’s over Orfeo, die zijn geliefde Euridici twee keer aan de dood moet afstaan. Daarna vertelt de auteur dat hij schrijft over de liefde en de dood. Over zijn liefde voor Ella en over haar dood. Haar zelfgekozen dood. Hij vraagt zich af of de lezer zijn verhaal wel de moeite waard zal vinden. Er is immers al veel over deze onderwerpen geschreven. Toch besluit hij door te gaan met schrijven, de ene keer vanuit zijn perspectief en de andere keer uit het hare omdat hij na veertig jaar wel denkt te weten wat er in haar omging.
Meteen in het eerste hoofdstuk grijpt Onno Bosma de lezer bij de keel met de openingszin:
…Een uur, misschien twee uur voor ze zichzelf om het leven brengt…
Wat volgt is een minutieus verslag van hun leven samen. Van de depressies die, hoewel er tekenen van onrust en angst zijn die hij steeds beter leert herkennen, toch vaak van het ene op het andere moment aan de oppervlakte lijken te komen. Van haar angst dat anderen, naast Onno en haar beste vriendin Muike, van haar depressies zouden horen, want de buitenwereld houdt ze een masker voor, van haar wanhoop, van haar verdriet en van het zijne, van hun vriendschappen, van hun prachtige reizen, van hun diepe liefde, van zijn geduld en ongeduld, van zijn schuldgevoel en van haar laatste uren.
Wanneer hij over zijn twilightdromen schrijft dat hij door Fraulein Veroord of door strenge mannen in blauwe pakken ter verantwoording wordt geroepen kun je als lezer niet anders dan met hem meevoelen. Hoe groot moet zijn (onterechte) schuldgevoel na Ella’s dood zijn geweest.
Daarnaast beschrijft hij gesprekken die hij met hun knuffeldieren heeft en daar schuurt het voor mij wel een beetje. Ik begrijp dat de auteur open wilde zijn, maar het gesprek over hun seksuele activiteiten had wat mij betreft niet aan het grote publiek geopenbaard hoeven worden.
De jas met alle kleuren is een dure, kleurrijke jas die Onno haar cadeau deed, maar bovenal een liefdevol verslag over de grote liefde tussen hen beiden, hun zielsverwantschap, liefde, depressies en een zelfgekozen dood.
Ik kan me voorstellen dat dit boek een troost kan zijn voor mensen in soortgelijke situaties. Zeker wanneer je bedenkt dat jaarlijks ongeveer 1800 mensen zelfmoord plegen waarvan bijna 60% (dus rond de 1000 mensen!) kampten met ernstige psychische problemen. Misschien dat dit boek een steentje mag bijdragen om euthanasie uit de taboesfeer te halen wanneer het om zwaar psychisch lijden gaat.
Boek bestellen!
