Uitmuntend begroet

Aloha – Machteld Siegmann – Ambo |Anthos – 153 blz.

Aloha is een woord uit Hawaï dat vele betekenissen kent. Het is meer dan alleen maar een woord ter begroeting. Het complimenteert de persoon die begroet wordt met het verhevene in hem/haar. Daarmee hebben we meteen een kern te pakken die de verhalen van deze bundel kenmerken. De gebeurtenissen zijn niet alleen het uiterlijke vertoon, maar dragen een diepere achtergrond. Soms is die enigszins symbolisch of raakt voorzichtig aan het magisch realisme – waarmee niet gezegd wordt dat gehele bundel een magisch realistische verhalenbundel is.

Mensen komen andere mensen tegen. Ze spreken met elkaar soms in woorden, soms non-verbaal, soms vloeiend, soms wat rafelig, bijna steeds op basis van gelijkheid. Maar je voelt als lezer dat er meer is, onderhuids en onderkoeld en je raakt erdoor gefascineerd. Het grote pluspunt van de bundel is dat Siegmann niet alles uitlegt, interpreteren mag de lezer zelf doen. Knap, terwijl we in een aantal verhalen veel te horen krijgen uit de mond van een alles wetende verteller! Niet in alle verhalen is er een ontmoeting, maar loopt de communicatie volledig stuk, doordrenkt met een vleug zwarte humor.

Ireen, die in haar eentje op een woonboot woont, heeft een mismaakte voet. Daarnaast een kleine zwelling vlak onder haar knie. Ze heeft de diagnose van de dokter aangehoord. “Je krijgt slecht nieuws te horen. Het soort nieuws dat je vol tussen je oren treft, omdat je het niet ziet aankomen. Je raakt gedesoriënteerd. De ruimte tussen jou en de werkelijkheid dijt uit, de afstand tussen jou en de dingen om je heen lijkt plotseling onoverbrugbaar. Het lukt je niet de woorden die je gehoord hebt aaneen te rijgen tot een gedachte, en iets in je buik rolt zich op en maakt zich klein, als een vos in de storm…” Ze heeft het aan niemand verteld, ook niet aan de lezer, want ze is bang voor blikken van uitsluiting. Dit fragment uit Hallo jongensschets duidelijk de wijze waarop Siegmann de lezer benadert.

Een ander voorbeeld is het ultra korte verhaal Gek beest. “De pony moet dood. Hij is te oud. Maar eigenlijk wil ze van hem af vanwege een droom.” Samen met haar broer die een jachtgeweer heeft, zullen ze de klus klaren.  Als ze het schot van haar broers jachtgeweer heeft gehoord en zich heeft omgedraaid ligt de pony “op zijn zij, de nek gedraaid. Gek beest, zegt ze, terwijl ze neerknielt om de levensloosheid van zijn ogen te bestuderen.” Zowel de mensen als de pony worden naamloos ten tonele gevoerd en dat is niet voor niets! Een klein briesje affiniteit waaide voorbij.

Het laatste verhaal is het meest bijzondere, rakend aan het magisch realisme. Een stervende oude vrouw, Matthea, en twee ambulancemedewerkers van de zorg zijn samen. De twee, Kelvin en Martin, praten over van alles, wachtend op de dochter van Matthea die in de file vastzit. Matthea ziet in haar geest dat ze naar een brug loopt, waar haar familie zich heeft verzameld met inbegrip van haarzelf. Een engel wenkt haar. Kelvin heeft haar hand vastgepakt. “Doe wat goed voelt, dat is altijd goed”. De brug en alles erbij wijkt en het wordt licht! Mededogen en barmhartigheid zijn niet ver te zoeken. Een prachtige afsluiting.

Aloha, is Siegmanns eerste stap op het terrein van het korte verhaal. Daarvoor schreef zij twee romans: Kaalvreter (bekroond met de Bronzen Uil) en Wachter op de morgen, die u eigenlijk als lezer niet zou mogen missen. Het is een goed idee van de auteur om iets op het korte vlak te doen. Ze voldoet eigen aan alle eisen op kwalitatief gebied. Zij concentreert zich op het thema, zonder zijpaden. Geen woord te veel, maar ook niet te weinig. De personages zijn, ondanks hun soms vreemde gedrag wel degelijk echte mensen, die volop meedraaien in de plot. Diepgang genoeg en vergeet daarbij niet de zaken die ze niet vermeldt, maar aan de lezer overlaat. Taal en stijl zijn zeer verzorgd en passend bij de inhoud, inclusief de dialogen. Daar waar Siegmann speelt met de taal is dat geen effectbejag, maar consistent en zinvol. Een bundel die smaakt naar meer!

Kees de Kievid