De zwarte kat – Edgar Allan Poe (Rainbow Pocket)
Macabere verhalen
In deze bundel van Rainbow Pocket zijn De zwarte kat en andere spannende verhalen opgenomen. De verhalen verschillen in lengte en in hoe spannend ze zijn. Sommige zijn bizar en fantastisch. Andere zouden zo in de werkelijkheid kunnen spelen. Hieronder ga ik in op de eerste drie verhalen, maar de andere verhalen zijn even wonderlijk.
Het verhaal begint vrij liefelijk. De ik persoon staat bekend om zijn gewilligheid en menslievendheid. Zijn teerhartigheid springt zover in het oog dat zijn kameraden hem er vaak mee plagen. Hij trouwt op jeugdige leeftijd en is zo gelukkig een vrouw te treffen die ook gek op dieren is. Ze schaffen allerlei dieren aan, ze houden vogels, goudvissen, een mooie hond, een aapje en een kat. De kat moet het echter ontgelden als de ik-persoon op een avond dronken thuiskomt. De opvolger van de kat vergaat het echter niet veel beter. Deze kat, die wel in leven blijft, bezorgt de ik-persoon de stuipen op zijn lijf en zorgt ervoor dat de ik-persoon wordt betrapt op een ernstig misdrijf.
Het hart als verrader
In dit verhaal wordt wederom een ernstig misdrijf gepleegd dat in eerste instantie geheim blijft. Vanwege deze daad wordt de ik-persoon als krankzinnig beschouwd. Volgens zichzelf is hij dat beslist niet. Gekken weten immers van niets. Hij echter heeft een en ander heel verstandig aangepakt. Heel omzichtig, berekenend en huichelachtig. Het is dan ook niet zijn krankzinnigheid of iets dergelijks dat hem uiteindelijk verraadt, maar zijn hart (geweten).
Berenice
Berenice en de ik-persoon zijn neef en nicht. Ze groeien samen op in het kasteel van hun voorouders. Toch groeien zij heel verschillend op; de ik-persoon ziekelijk en weggedoken in zijn zwaarmoedigheid, zij levendig, bevallig en overvloeiend van energie. Door een ziekte verandert Berenice. Haar geest, haar manieren, haar algehele persoonlijkheid wordt vernietigd. Ze is in geen enkel opzicht meer dezelfde als vroeger. De ik-persoon herkent haar niet meer als Berenice. In zijn “normale” perioden wordt de ik-persoon diep getroffen door de noodlottige verwoesting van alles wat hij vroeger in het mooie, beminnelijke meisje had bewonderd. Zijn abnormale belangstelling gaat echter slechts uit naar de verandering in haar uiterlijk, naar de vreselijke ontluistering van haar vroegere schoonheid. Nu doet haar verschijning hem huiveren en toch spreekt hij over een huwelijk. Op een middag vlak voor het huwelijk ziet hij in de bibliotheek opeens Berenice voor zich staan. Ze ziet er erg vermagerd uit, de ogen levenloos met een glazige blik erin. Verschrompelde lippen die in een zeer eigenaardige glimlach de tanden onthullen. Die tanden geven hem een angstwekkend spookbeeld dat hij niet meer uit zijn hoofd krijgt. Later als zij is gestorven, hoort de ik-persoon van zijn bediende van haar geschonden graf en over haar verminkt lichaam. De bediende wijst de ik-persoon op een kistje op tafel. De ik-persoon pakt het kistje, laat het vallen en daaruit rollen tweeëndertig. Kleine witte ivoorachtige stukjes die zich naar alle kanten over de vloer verspreiden.
Conclusie
Het boek bevat, zoals vermeld, dertien spannende verhalen. Ik vind ze niet zozeer spannend als macaber. Ze zijn somber, naargeestig en bevatten, naar wat we nu zouden noemen, “zinloos” geweld. Bizarre gebeurtenissen vinden plaats, zoals geluiden van een vrouw die levend begraven is. Het volgende deel is een citaat uit het verhaal “De val van het huis Usher”. Deze vrouw (die levend begraven was) verschijnt voor haar broer gehuld in haar doodskleed. “Het witte linnen is met bloed bedekt en heel haar lichaam draagt de sporen van een ontzettende verwoestende worsteling. Éen ogenblik stond zij daar, bevend en wankelend, op de drempel – en toen viel zij, met een doffe, kreunende kreet naar binnen – zwaar viel zij neer op het lichaam van haar broer – in de stuiptrekkingen van haar laatste doodsstrijd sleurde zij hem mee in haar val, en hij stortte neer – gedood door de schrik, zoals hij had voorspeld.”
Waarom dan toch dit boek lezen? In het voorwoord wordt op deze vraag het antwoord gegeven waar ik ook achter kan staan. Het boek kan helpen antwoorden te vinden op vragen als: hoe ver kan schuldgevoel iemand drijven? Kun je je geweten ontlopen? Wat gebeurt er wanneer macht wordt misbruikt of wanneer proberen we de dood zelf te slim af te zijn?
Jitkse Bijker
Boek bestellen!
