De onvergetelijke nalatenschap van Siobhan Dowd
Zeven minuten na middernacht – Patrick Ness naar een idee van Siobhan Dowd –Vertaald door Manon Smits – Illustraties en omslag: Jim Kay – De Geus – 215 blz.
Vier mooie jeugdboeken liet Siobhan Dowd na toen ze aan kanker overleed. Ze had nog een idee voor een boek en het was haar wens dat Patrick Ness dat om zou zetten naar een boek. Dat is gelukt en hoe! Allereerst is er het boek dat je ziet, dat je vastpakt en doorbladert. Wat een zorg is er besteed om dit tot een prachtig geheel te maken. De uitgever heeft op mooi dik papier en met zwartwitte illustraties het verhaal goed tot zijn recht doen komen; het is een plaatje!
De inhoud, hoe zit het daarmee? Patrick Ness schrijft in een voorwoord dat het idee van Siobhan Dowd was maar dat hij het alleen maar in zijn eigen stijl kon uitwerken. Hij is immers de schrijver. Een moeilijke opdracht, lijkt me, waar hij grotendeels in is geslaagd.
Hoofdpersoon is Conor, een jongen die het vreselijk moeilijk heeft. Zijn moeder heeft kanker, zijn vader woont intussen in Amerika met een nieuwe vrouw en hun baby en hij vindt zijn oma, die voor hem moet zorgen als zijn moeder in het ziekenhuis ligt, zacht gezegd niet leuk. Dat is nog niet alles. Hij had een vriendinnetje dat hij in vertrouwen nam, dat hij had verteld dat zijn moeder kanker had. Zij vertelde het door en sinds die dag is alles anders geworden. Het lijkt alsof er een wijde kring van stilte om hem heen is gekomen, alsof niemand hem meer ziet of wil zien. De enige die die kring doorbreekt is Harry, een jongen van school, die hem iedere dag onderuit haalt en met hem vecht. Harry wordt bijgestaan door twee treiterende meelopers.
Tot slot is er nog de nachtmerrie. Een nachtmerrie die geregeld terugkomt en die zo erg is dat hij er niemand over durft te vertellen. Hij wordt er schreeuwend wakker van en durft daarna nauwelijks meer te slapen. Wat een ellendig leven. Geen wonder dat de illustraties zwartwit zijn.
Alsof het allemaal nog niet zwaar genoeg is, wordt Conor lastig gevallen door een boom de lariks die op het kerkhof staat. De eerste keer kan Conor nauwelijks geloven dat het zo is maar dan begint de boom een verhaal te vertellen. Iedere keer als de boom komt, doet hij dat met als doel, zegt hij, dat Conor het vierde verhaal zal vertellen. Er is geen verhaal, zegt Conor, hoe haal je het in je hoofd? Waarom val je me lastig?
Ik val jou niet lastig, jij hebt mij gevraagd, zegt de boom. Terwijl het steeds slechter gaat met zijn moeder en Conor inmiddels bij zijn oma logeert, wordt hij steeds kwader. Die woede maakt het tot een spannend boek waarvan je het slot wel weet maar niet de hoe het boek afloopt.
Zeven minuten na middernacht is in alle opzichten een heftig boek. Het onderwerp, vasthouden en loslaten, is pittig en de vorm waarin het is gegoten, door de sprekende boom, maakt het nog indrukwekkender. Het enige dat er afbreuk aan doet, en dat is echt heel jammer omdat Siobhan Dowd dat onderdeel tot in de finesses beheerste, is het taalgebruik. Ness, of anders zijn redacteur, had vooral in het laatste deel iedere zin kritisch tegen het licht moeten houden. Er beginnen te veel zinnen met En, en nog lelijker met En toen. Was het taalgebruik strakker geweest dan was het een waarlijk onvergetelijk boek geworden
Bij het verhaal zoals het geschreven is en een zwaar thema als omgaan met de dood, is de taal waarin je het verhaal giet, van wezenlijk belang. Nu staan er prachtige zinnen naast uitgesproken lelijke en dat is spijtig. Want het verhaal, en daarmee de nalatenschap van Siobhan Dowd, is het waard gelezen en herlezen te worden.
