De regels van drie en mini-interview met Marjolijn Hof

De regels van drie – Marjolijn Hof – Querido – 117 blz.

Oma, de dochter van opi Kas, mama en de tweeling Twan en Linde reizen af naar IJsland. Het doel is om opi Kas, die in de negentig is, naar Nederland te halen, want opi is op. Svanna, de IJslandse dorpsgenote die opi Kas een beetje verzorgt, heeft hen gewaarschuwd. Zo gaat het niet langer.
Als ze aankomen blijkt Linde voor het eerst ongesteld geworden. Ze wil niet bij Twan op de kamer slapen. Er komt een meidenkamer met oma, mama en Linde en een jongenskamer met opi Kas en Twan. Aanvankelijk vindt Twan opi Kas een beetje vreemd en ook wel wat vies, maar gedurende het verhaal groeien de twee steeds meer naar elkaar toe. Twan leest aan opi Kas voor uit Het Grote Survival Handboek waar ook de regels van drie in staan.

“Je neemt meestal in drie seconden een beslissing, en daar hangt je leven van af. En als het misgaat:je hersenen kunnen drie minuten zonder zuurstof. Iets langer ook, maar dan raakt er iets beschadigd en ben je voortaan bij de eerste regel van drie al verloren. In een extreem klimaat blijf je drie uur in leven zonder speciale bescherming. Zonder drinkwater houd je het drie dagen uit en zonder voedsel drie weken.”

Opi is tijdens zijn werkzame leven visser geweest. Je hoeft hem niet te vertellen hoe hij moet overleven en hij vindt de regels dan ook een beetje onzin. Maar door het samen slapen, het voorlezen en samen douchen in het zwembad, krijgen Twan een opi Kas een band die steeds steviger wordt. Opi Kas neemt Twan in vertrouwen. Hij wil helemaal niet terug naar Nederland. Hij weet dat hij dan in een tehuis zal komen en uiteindelijk in een ziekenhuis zal belanden aan apparaten met draden en slangetjes.

De dokter heeft hem nog een paar maanden gegeven en hij wil zelf over zijn leven en zijn levenseinde beslissen. Hij is altijd een vrije jongen geweest en gebleven. Aan het eind van het boek helpen Twan en Linde opi Kas aan wat spullen, zodat hij de bergen van IJsland kan intrekken en kan ontsnappen aan de bemoeizucht van zijn dochter en kleindochter.
Marjolijn Hof schreef dit boek voornamelijk in korte zinnen die dikwijls heel raak geformuleerd zijn. Het onderwerp – sterven – is zwaar, maar het boek blijft een lichte toets houden, waardoor de emoties goed te hanteren zijn. Ze won er de Woutertje Pieterse Prijs mee.

Mini-interview met Marjolijn Hof n.a.v. De regels van drie

PF: Hoe ben je op het idee gekomen om De regels van drie te schrijven?

MH: Helemaal precies weet ik dat niet. Hoe komen ideeën in je hoofd? Soms is er een duidelijke aanleiding en soms niet. Ik denk dat IJsland belangrijk was. De bergen, de natuur.

PF: In De regels van drie haal je vijf regels aan die iets met een het getal drie uitstaande hebben. Ze komen uit Het Grote Survival Handboek. Is dat het boek van John Wiseman of is het een zelf bedacht boek met die regels erin?

MH: De regels van drie zijn bekende survivalregels en je kunt ze in verschillende boeken en ook op internet vinden. Het Grote Survival Handboek in De regels van drie bestaat niet echt, maar is samengesteld uit informatie uit verschillende survivalboeken.

PF: Oma, moeder en de tweeling Twan en Linde gaan opi Kas, de vader van oma, ophalen. Opi is op en hij moet mee naar Nederland. Hij heeft daar geen zin in. Hij ziet zijn einde al voor zich, met een verblijf in een tehuis en eindigend in een ziekenhuisbed aan slangetjes en apparaten. Is dat voor jou ook een schrikbeeld?

MH: Nee. Ik heb geen idee hoe ik er tegenover sta, mocht het zover komen. Ik laat wat dat betreft de toekomst open. Ik kan nu niet weten wat ik straks misschien zou willen. Wat dan het beste is. Maar wie weet, ik heb wel een beetje van Opi Kas in me.
Ik maak me overigens wel zorgen over de ontwikkelingen in de gezondheidszorg.

PF: Achterin het boek staat dat je zelf ook een tijd op IJsland hebt verbleven. Dat lijkt me wel noodzakelijk om de sfeer goed te kunnen beschrijven. Waarom is het IJsland geworden en bijvoorbeeld niet een van de Scandinavische landen.

MH: Ik ben een keer naar IJsland geweest en toen was ik verkocht.

PF: Hoe ga je te werk bij het schrijven? Werk je schematisch of intuïtief? Heb je vaste schrijftijden? Hoe vaak herschrijf je de tekst?

MH: Ik werk meestal zonder schema. Ik verplaats me in de hoofdpersonages en van daaruit ontwikkelt het verhaal zich en de dialogen. Ik schrijf overdag. Ik herschrijf voortdurend. Geen verschillende versies, maar één bestand dat ik voortdurend aanpas. Soms bewaar ik een eerder fragment.

PF: Je eindigt het boek met deze uitspraak van Twan: “’Ik denk dat het beste niet bestaat,’ zei ik.” Ik vind dat een prachtige slotzin. Je laat wel daarvoor oma en mama overwegen of ze 112 zullen bellen. Heb je nog een ander einde overwogen?

MH: Het verhaal eindigde oorspronkelijk iets eerder.

Vragen en recensie: Pieter Feller