Aangrijpend en indrukwekkend

Frambozentuin – Cora Frowijn – Uitgeverij de Brouwerij | Brainbooks – 250 blz.

Schrijver Cora Frowijn volgde de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening in Amersfoort. Sinds begin jaren negentig is zij werkzaam bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie.
Voor haar eerste boek, “De man achter de crimineel”, interviewde zij dertig gedetineerden terwijl zij binnen een re-integratietraject hun laatste strafrestant doorbrachten.
Voor haar op waarheid gebaseerde roman Frambozentuin interviewde zij Els, de hoofdpersoon van dit boek.

Een boek met een intrigerende titel. Ik kon de titel niet plaatsen bij de achterflaptekst en dat maakte mij nieuwsgierig. Wat heeft die frambozentuin in vredesnaam te maken met het indrukwekkende levensverhaal dat hier beschreven wordt?

Het boek begint in het heden, als ik-persoon Els samen met Karin bezig is haar eerste expositie in te richten. Tijdens het werk vertelt Els haar levensverhaal aan Karin.

Els groeit op in een katholiek gezin met drie kinderen. Voor de buitenwereld is het een prachtig plaatje, het ideale gezin. Maar binnenshuis is dat heel anders. Vader is ontzettend dominant en terroriseert zijn gezin. Alleen zijn zoon ontkomt vaak aan zijn geestelijke en lichamelijke mishandeling. Moeder is een lieve vrouw, maar durft niet tegen haar man in te gaan, met als gevolg dat Els regelmatig een pak rammel krijgt.
“Zo zien we er uit. Een degelijk katholiek gezinnetje: vader, moeder en drie schoongewassen en gelukkige kinderen. De werkelijkheid is, dat ik als de dood voor mijn vader ben.”

Els vindt de veiligheid, die zij thuis zo mist, bij de moeder van haar vriendje Richard. Maar dat verandert totaal als Richard en Els gaan samenwonen. Schoonmoeder bepaalt hoe het moet gaan, Richard gaat daarin mee en Els heeft niets te vertellen. Daarnaast heeft Richard erg losse handjes en weer krijgt Els te maken met mishandeling. Wanneer zij eindelijk de moed heeft om de relatie te verbreken, vlucht zij in de armen van Jelle, haar grote liefde. Hij geeft haar haar eigenwaarde terug. Maar ook nu blijkt het geen sprookje. Jelle dwingt Els de prostitutie in om geld in het laatje te brengen voor zijn dure levensstijl. Na lange jaren durft Els te scheiden van Jelle. Zij probeert haar leven op te pakken en vorm te geven, samen met haar twee zoons. Maar ook dan zijn de problemen niet voorbij…

“Dat ik van de regen in de drup ben beland, dringt niet zo tot me door. Onzekerheid en geen spatje eigenwaarde maakt van mij opnieuw een gewillig slachtoffer.”

De schrijfster heeft een heerlijk vlotte stijl van schrijven. Het verhaal wordt verteld in korte zinnen en begrijpbare taal. En wat voor verhaal… Indrukwekkend en aangrijpend is het levensverhaal van Els. Met woede en soms zelfs afgrijzen las ik het eerste deel over de jeugd van Els en de gedragingen van haar vader. Echt ongelooflijk dat een man in staat is het leven van zijn vrouw en kinderen zo te verzieken. Het tweede deel, over de problemen met haar kinderen en haar ziekte, beleefde ik iets afstandelijker. Het verhaal, hoewel nog steeds aangrijpend, wist me daar niet meer zo te raken als in het begin.
Voor mij was het altijd onbegrijpelijk dat iemand zich telkens opnieuw in een foute relatie stort. Na het lezen van dit boek heb ik hier echter meer begrip voor gekregen.

“Ja dat is nu juist het euvel. Ik zoek dus kennelijk altijd iemand uit die mij het oude, vertrouwde patroon kan bieden. Wat zou het anders kunnen zijn?”

Respect voor Els, die haar verhaal heeft durven vertellen. Respect ook, dat zij altijd door gegaan is met vechten, of het nu om haar kinderen of om haar eigen gezondheid ging. Zo ontzettend veel ellende. Als het pure fictie was geweest, had ik geschreven dat de schrijfster doorgeschoten was in haar fantasie. Maar helaas, het kan dus allemaal gebeuren in een mensenleven.
Elk hoofdstuk wordt ingeleid door een stukje heden, waar Els en Karin de expositie aan het inrichten zijn. Een leuk idee, maar ik vond het af en toe wat gekunsteld overkomen.
En dan de frambozenmetafoor voor het leven van Els. De gelukkigste uurtjes van haar jeugd bracht zij met haar moeder door in de frambozentuin. En dat terwijl ze frambozen eigenlijk maar niets vindt, mooi van buiten, maar voor je het weet bijt je in zo’n rottige worm die ongezien in het binnenste van de vrucht zit.

Conclusie: aangrijpend en indrukwekkend levensverhaal. Het boek geeft mij meer begrip voor slachtoffers van huiselijk geweld.

Monique Dijkgraaf