Breed uitgesponnen Zweeds familieverhaal
Zorgen voor het gezin – Kristina Sandberg – Vertaling: Wendy Prins – Nieuw Amsterdam – 445 blz.
Zorgen voor het gezin dat deel twee is van de trilogie is merkwaardig genoeg een jaar later uitgegeven dan Leven tot elke prijs dat later speelt. Dat boek werd door het boekenpanel van DWDD tot boek van de maand oktober 2015 gekozen. Leven tot elke prijs werd wisselend ontvangen door de lezers. Enkele quotes van lezers op Bol:
“Ongelooflijk dat je blijft doorlezen, want er gebeurt niet zo veel.”
“Zo burgerlijk, zo truttig dat je je juist daarover gaat opwinden en weer snel verder leest.”
“Het boek van de maand bij DWDD is meestal een goede koop, maar dit verhaal gaat over een Zeurpiet met een hoofdletter Z. Ik werd er helemaal kriebelig van.”
“In onze leesclub, zeven man sterk, was niemand erg enthousiast over het boek.”
“Maar inderdaad een indrukwekkend verhaal waarin niets en alles gebeurt.”
Sommigen vonden het dus niet om door te komen en anderen waren er erg door geboeid.
Zorgen voor het gezin begint in het jaar 1940 en beslaat dus de periode voor Leven tot elke prijs. Maj(21) is pas getrouwd met de veel oudere Tomas(37), een moetje. Daaruit is dochtertje Anita geboren. Tomas heeft een ernstig drankprobleem en tijdens een delirium heeft hij Maj bedreigd met een mes. Hij laat zich daarvoor behandelen in Stockholm door een hypnotiseur. Maj en Tomas wonen tijdelijk in bij Maj’s zus Ragna en haar man Edvin in Stockholm. Ragna en haar familie kijken neer op Tomas, die van minder goede komaf is dan zij. Er ontstaat natuurlijk irritatie en Tomas besluit om in een hotel een kamer te nemen. Niet veel later gaat het gezin terug naar hun woonplaats Örnsköldsvik, naar hun eigen tweekamer appartement.
Tomas wordt opgeroepen voor het leger en keert en af en toe terug met verlof. De focus ligt bij Maj, Tomas, hun dochter Anita en later hun zoon Lasse. Soms is er ineens een vooruitblik, zoals op pagina 71 als er een alinea over Anita in de jaren negentig gaat, als ze gaat stemmen voor Maj. Er komen in de loop van het verhaal veel familieleden en kennissen langs, die niet allemaal uitgediept worden. Het is tamelijk ingewikkeld om te volgen wie wie is en bij welke familie ze horen. Maj twijfelt regelmatig aan de liefde voor Tomas, natuurlijk vraagt ze zich af of hij van de drank af zal blijven en of hij tijdens zijn afwezigheid wel trouw aan haar zal zijn.
Het boek als geheel samenvatten is ondoenlijk. De bladzijden zijn vaak dichtbeschreven zonder rustpunten of witregels. Als lezer krijg je meestal pas rust na elk hoofdstuk. Soms zijn er zinnen van vijf regels die gerust in stukken gehakt hadden kunnen worden. Het lijkt erop dat Sandberg het boek in één flow heeft neergeschreven en dat de redactie dat zo heeft gelaten. Dialogen zonder aanhalingstekens en gedachten die cursief zijn gedrukt. Ik vond het vermoeiend om te lezen.
Zorgen voor het gezinhad gerust wat ingekort kunnen worden, zonder de essentie aan te tasten. Dat had het boek compacter en beter leesbaar gemaakt. Natuurlijk ligt in de titel al besloten dat het vaak over het huishouden, koken, opvoeden en problemen tussen de echtgenoten zal gaan. Dat weet je van tevoren. Heb je daar geen interesse in, dan is dit boek niets voor jou.
Om positief te eindigen, ik vind het een knappe prestatie van Sandberg om zo’n lijvige trilogie te schrijven en gepubliceerd te krijgen en er in Zweden meer dan 100.000 van te verkopen. Mijn oordeel over Zorgen voor het gezin is neutraal. Het is een fenomeen, maar niet mijn smaak. Ik denk dat er lezers zullen zijn die ervan zullen smullen en anderen die het boek helemaal niets vinden, net zoals dat gebeurde bij Leven tot elke prijs.
