De beste korte verhalenschrijfster
Varianten van ongemak – Lydia Davis – Atlas Contact – 368 blz.
Hoewel Lydia Davis(1947) één roman schreef, is ze vooral bekend geworden door haar bundels met korte verhalen. In deze bundel die weer is samengesteld uit twee andere bundels namelijk Samuel Johnson is verontwaardigd en Varianten van ongemak staan ruim honderd verhalen.
Bij Davis is het heel opvallend dat ze kennelijk geen favoriete verhaallengte kent. Ze schrijft verhalen die kunnen variëren van enkele regels tot wel dertig bladzijden. De meeste zijn echter toch niet veel langer dan een bladzij. Ik moet zeggen dat ik haar sterker vind in die laatste categorie.
Maar ook de langere verhalen kunnen heel boeiend zijn zoals het verhaal ‘We missen je: een onderzoek naar beterschapbrieven van leerlingen van groep zes’ waarin alle leerlingen van de klas een brief moeten schrijven aan een leerling die is aangereden en in het ziekenhuis is opgenomen. Ze gaat heel diep in op de materie en pluist alle details uit. De brieven die ruim zestig jaar geleden geschreven zouden zijn door de leerlingen van groep zes, gaat ze vervolgens analyseren op de inhoud, taal- en spelfouten. Je moet ervan houden, want de analyse gaat heel ver. Toch raakte ik er door geïntrigeerd en ik ging me zelfs afvragen of Davis dit nu allemaal verzonnen heeft of dat ze echt een stapeltje brieven heeft gevonden. Natuurlijk is het fictie, maar bedrieglijk echt.
De titel van de bundel Varianten van ongemak dekt de lading heel goed. De mensen die Davis beschrijft, vaak uit het universitaire milieu waarin ze zelf verkeert en de ik-persoon die naar ik vermoed dicht in de buurt blijft van Davis zelf, komen vaak in ongemakkelijke situaties terecht of ze hebben ongemakkelijke gedachten, zoals in het eerste verhaal getiteld ‘Saaie vrienden’ waarin ze analyseert hoe er tegen haar en haar man wordt aangekeken en hoe zij aankijken tegen hun vrienden.
“Wij kennen maar vier saaie mensen. De rest van onze vrienden vinden we heel interessant. Maar de meeste vrienden die wij interessant vinden, vinden ons saai: de interessantste vinden ons het saaist. De paar die er ergens tussenin zitten, met wie er wederzijdse belangstelling is, wantrouwen we: we hebben het gevoel dat ze elk moment te interessant voor ons kunnen worden, of wij te interessant voor hen.”
Ik denk dat dit voor velen herkenbaar zal zijn.
Davis’ verhalen zijn vaak een analyse van een bepaalde situatie of persoon. Zij pluist relaties en karakters helemaal uit en geeft je een prachtige inkijk in de menselijke geest. Waar sommige schrijvers er zelfs in een heel boek niet in slagen om ‘echte’ karakters neer te zetten, lukt Davis dat al in enkele zinnen. Geen onderwerp is haar te gek en altijd heeft ze grip op de materie. Een plezier om te lezen en voor iedereen die van plan is korte verhalen te gaan schrijven, een waar leerboek.
Pieter Feller
