Edgar Allan Poe meets Franz Kafka
Er was eens een vrouw die haar buurkind wilde doden – Ljoedmila Petroesjevskaja – De Geus – 223 blz.
Deze bundel bevat negentien korte verhalen die variëren van drie tot eenentwintig bladzijden. De auteur heeft ook nog een indeling gemaakt naar onderwerp: Liederen van de Oost-Slaven, Allegorieën, Requiems en Sprookjes. Wat alle verhalen gemeen hebben is dat ze volstrekt uniek zijn. Soms lijken ze, door de onverklaarbare,grillige verhaallijn, op een droom. Ze geven je weinig houvast en je moet je maar laten meevoeren met de gedachtestroom van Petroesjevskaja. Ze hebben nog iets gemeenschappelijks, de verhalen gaan over gewone mensen die zich moeten redden in ongewone situaties. Wat dat betreft doen ze aan de verhalen van Kafka denken.
De titel van het boek is ontleend aan het verhaal Wraak. Het gaat over twee vriendinnen, Zina en Raja, in een tweekamerflat. Als Zina, een kind krijgt, wordt Raja zo jaloers dat ze probeert het kind te vermoorden. Heel handig pakt ze dat niet aan. Als het kind nog klein is, laat ze heet water, een oplossing met bijtende soda of een doos naalden in de gang vallen in de hoop dat het kind erdoorheen zal kruipen. Op een dag als moeder Zina weg is, hoort Raja dat het kind uit bed is gevallen in de gesloten kamer en achter de deur ligt. Ze giet bijtende soda onder de deur door. Ze gaat weg en als ze terugkomt is het stil in huis. Uiteindelijk breekt ze de deur open en blijkt de kamer leeg. Later keert Zina terug en zegt dat ze haar kind begraven heeft. Aan het eind van het verhaal, als Rja stervende is, vertelt Zina dat ze heeft gelogen. Haar dochtertje leeft en woont in het kindertehuis waar Zina zelf werkt.
“Daarop zag ze(Zina) hoe op het dode gezicht langzaam een gelukzalige glimlach doorbrak.”
In het verhaal Hygiëne dat ook veel indruk op me maakte, breekt er een vreemde epidemie uit in de stad. Bijna alle bewoners sterven, maar als je het overleeft, krijg je een bijzonder uiterlijk.
“Voor de deur stond een jongeman die er bij het licht op de gang wat ziekelijk uitzag, de huid van zijn gezicht glom en was dun en roze.”
De jongeman gaat alle bewoners van de flat langs om iedereen te waarschuwen voor de epidemie. Omdat hij de besmetting heeft overleeft, biedt hij aan om levensmiddelen voor hen te halen, zodat ze de straat niet op hoeven. Het gezin bestaande uit een opa, oma, dochter, schoonzoon en kleindochter wil geen gebruik maken van het aanbod. Als de kleindochter besmet raakt, sluiten ze haar op in haar kamer en geven haar eten en drinken door een gat in de deur. Uiteindelijk gaan ze allemaal dood aan de ziekte, behalve het meisje. De jongeman die aanbelde ontdekt haar in het appartement.
“Op het bed lag een meisje met een kale schedel met een helderrode kleur, precies zoals de jongeman had, maar dan nog roder.”
Dit boek laat je kennismaken met de bizarre fantasiewereld van Ljoedmila Petroesjevskaja(1938), die volgens de Pravda een van de tien meest vooraanstaande hedendaagse Russische toneelschrijvers is. In de tijd van het Sovjetregime waren haar boeken verboden, maar werd ze al stiekem door veel mensen gelezen. Ze brak pas echt door na de val van de Berlijnse muur en nu worden haar boeken volop gelezen door het Russische publiek. Het zijn geen verhalen voor tere zielen. Ze zijn hard, duister, mysterieus en onheilspellend. Als er een verwantschap is, dan zou ik zeggen: Edgar Allan Poe meets Franz Kafka.
