Een zinderende, meesterlijk geschreven debuutroman
Eén nacht, Markovitsj – Ayelet Gundar-Goshen – Meridiaan Uitgevers – 363 blz.
Met dit boek won de schrijfster in 2012 de Israëlische Sapirprijs voor het beste debuut. Alhoewel dit boek haar romandebuut is, schreef ze eerder al korte verhalen en filmscripts. Ook daarvoor ontving ze diverse prijzen. Ayelet Gundar-Goshen studeerde psychologie in Tel Aviv. Haar master volgde ze op met een opleiding Film & Script in Jeruzalem. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat deze roman bijzonder goed geschreven is, van begin tot eind goed in elkaar zit en nergens teleurstelt. Haar poëtische en tevens humoristische schrijfstijl doet me denken aan De vier maaltijden van Meir Shalev.
Ze weet op eenzelfde, luchtige manier tragische gebeurtenissen in het verhaal te verweven, waardoor het boek nooit te zwaar of te dramatisch wordt, maar toch meer dan voldoende raakt. Haar poëtisch taalgebruik is soms echt betoverend en ze weet als psychologe als geen ander hoe ze de menselijke psyche moet omschrijven: ‘Rachel verzette geen stap. In haar groene jurk kwam ze hem voor als een fles die in zee was gegooid en op het strand was aangespoeld opdat hij, de eenzame overlevende, hem zou oprapen en wat erin zat zou lezen. Hij nam haar mee naar huis en trouwde met haar, maar het lukte hem nooit de woorden in de fles te ontcijferen.’
Het verhaal begint in Palestina, aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Twee jonge mannen slaan op de vlucht nadat één van hen een affaire had met de vrouw van de plaatselijke slager. Ze zoeken hun heil bij een organisatie die hen naar Europa stuurt om daar met een Europese, Joodse vrouw te trouwen, om hen zo uit handen van de nazi’s te redden en tevens te helpen een Joodse staat te stichten in Palestina. Eenmaal terug in Palestina is het de bedoeling dat de mannen onmiddellijk scheiden van hun kersverse echtgenotes. Jacob Markovitsj, die de mooie Bella Seigerman treft, weigert echter resoluut. Eindelijk zit het hem eens mee en hij is niet van plan deze prachtige vrouw, die in zijn schoot geworpen werd, los te laten.
Zonder toestemming van haar man kan de scheiding niet plaatsvinden en moet Bella noodgedwongen haar leven met hem slijten, wat voor beiden een halsstarrig conflict wordt en blijft. Af en toe probeert Bella aan de man die haar leven kaapte te ontsnappen. Jacob Markovitsj blijft op zijn beurt hopen dat ze ooit van gedachte verandert. Wanneer ze op een dag zwanger blijkt van een dichter uit Tel Aviv, keert ze toch weer terug naar het dorp met de man die haar weliswaar gevangen houdt in een leven dat ze haat, maar haar en haar ongeboren kind tegelijkertijd veiligheid en zekerheid biedt.
De ingetogen cover van het boek laat een vrouw zien met een klassieke schoonheid, die zich afwendt, net als de mooie Bella zich afwendt van de onopvallende Jacob Markovitsj. Het mooie van het boek is, dat het je meeneemt op het pad des levens en je laat meeleven met alle personen die erin voorkomen. Het verhaal weet je telkens weer te verrassen en laat geen enkel moment blijken waar het nu weer heenleidt. Het sleept je mee en laat je niet los. Behalve dat, kun je, als je goed oplet, zelf nog waardevolle levenslessen leren. De schrijfster weet zelfs de kern van het Israëlisch-Palestijnse conflict beet te grijpen en zonder enig oordeel in één enkele, eenvoudige zin samen te vatten. Op dezelfde manier weet ze de angel in elke pijnlijke, menselijke relatie te beschrijven. Er is vrijwel geen thema dat onbeschreven blijft. Zo meandert het verhaal moeiteloos tussen hoop, verlangen, liefde, lust, knagend verdriet, verledens die nooit eens voltooid verleden tijd worden, wanhoop, razernij, haat, wrok, passie, oorlog, ontworstelen aan bezetting van welke aard dan ook en vrouwenemancipatie. Het boek heeft haast net zoveel lagen als het echte leven met een verhaal dat je bijblijft lang nadat het uit is.
