Fietstocht als metafoor voor het leven

Post penopauze paradox – René Visser – Pumbo – 366 blz.

Wanneer een schrijver zijn boek als titel een alliteratie geeft, word ik als vanzelf een beetje blij. Misschien omdat ik in mijn jeugd verslingerd was aan Suske en Wiske. Willy Vandersteen was immers ook dol op rijmende regels en toesnijdende titels. Dit boek draagt de naam Post penopauze paradox wat zoiets betekent als ‘een tegenstrijdigheid na de penopauze’. Na het lezen van deze veelzeggende vaagheid rees bij mij onmiddellijk de vraag, wat wordt hier in godsnaam bedoeld? Ik wil u de volgende verklaring van de schrijver zelf niet onthouden omdat het een heerlijke ironische toonzetting in zich herbergt van iemand die niet weet waar hij aan begint. Waar doelt de schrijver in hemelsnaam op: zijn reis, het leven of het boek zelf, of alle drie.

“Het lichaam (tegen beter weten in) kwellen, zoals een klasbak de Koppenberg in Vlaanderens mooiste, bekkentrekkend in een stoempende krachtsexplosie, de kinderkoppen geselt. Een zweem van nostalgische zelfoverschatting transformeert zich gaandeweg vrijwel zeker naar een staat van zelfbeklag. De inspanningen, al harkend wegens een verminderde spiermassa en een sterk gereduceerde longinhoud door de jaren heen, schakelt snel over naar het niveau van een bijna masochistische zware dwangarbeid. De verlossing is nog ver. De man met de hamer niet. Maar het werkt wel louterend.”

Goddank, is de rest van dit reisverslag in veel minder hoogdravend, bombastisch of vervreemdend taal gebruik geschreven. Het boek is wat je met recht zou kunnen noemen een roadtrip. Een literair verslag van zijn fietstocht die loopt van Rotterdam naar Constanta aan de Zwarte Zee (Roemenië). René draagt zijn boek niet zonder blijk van genegenheid op aan zijn zoon Riccardo die hij halve weg de reis ontmoet. Het boek is ingedeeld in twee delen die ieder op zich weer een aantal hoofdstukken herbergen. De hoofdstukken zijn geschreven als een dagboek dat begint op dinsdag 7 augustus 2012 en na een intermezzo terug in Nederland uiteindelijk zal eindigen op 3 juli 2013. Aardig is de boekenlegger waarop een landkaartje van de reis is afgebeeld, zodat je hem kan volgen en zie je daadwerkelijk hoever hij heeft gefietst.

‘Een man, een weg en zijn fiets’, wat mij betreft een regelrechte verbeelding over de schrijver die worstelt met de vergankelijkheid van het leven en zijn naderende teloorgang. Er is geen ontkomen aan, René zoekt terecht of onterecht zijn grenzen op. Wat stelt hij als (sport)man, als vader en als mens nog voor? Waartoe is hij nog in staat? Naarmate ik verder kom in het boek, zie ik de gebeurtenissen en de landschappen verworden tot metaforen. Zo toegankelijk en begaanbaar als de Nederlandse en Duitse fietspaden in deel 1 nog zijn, zo onmogelijk en ontoegankelijk zijn die in het achterland, waarvoor hij dan ook terecht het gezelschap van drie Belgen van min of meer dezelfde leeftijd heeft gekozen. De mannen worstelen tijdens de reis allemaal met hun eigen persoonlijkheid, met de onderlinge verhoudingen. Na een beklimmen van alweer een in de hitte zinderende pukkel, of na het kiezen van een verkeerd gekozen afslag, weet de schrijver die worsteling smeuïg uit te fileren. De ontmoeting met zijn zoon was voor mij zeer invoelbaar en het viel mij op hoe krachtig hij dit beschrijft. Fysiek wordt zijn reis (zijn leven) zwaarder en zwaarder en hij grijpt uiteindelijk naar hulpmiddelen als hotel, bus, auto en trein.

De gemene, valse honden die hem aanvallen onderweg, de dreiging van onbetrouwbare sujetten die het op zijn fiets en de tassen voorzien hebben, de tientallen campings en narrige stationschefs zijn mooie verbeeldingen van de te lopen race. Een bijzonder opvallende metafoor zie ik zeer zeker in zijn ontmoeting met een echte wolf (de dood) die hem de stuipen op het lijf jaagt, maar die nog geen daadwerkelijke belangstelling voor hem heeft. Pijnstillers in vorm van likeur en vele halve liters gerstenat helpen hem door de eenzame nachten en maken de bergen er na net even iets hoger. Maar als een echte Rotterdammer is zijn motto ‘s avonds een man, ‘s morgens een man. René heeft een prettige hand van schrijven en zijn zinnen lopen lekker en ze verbeelden volgens mij gedetailleerd wat hij allemaal ziet en meemaakt.

Mijn lievelings-oneliner van Gerard het Reve ‘Het is gezien, het is niet onopgemerkt gebleven’ is zeer zeker op dit boek van toepassing. René heeft een mooi reisverslag afgeleverd met een persoonlijke inhoud waar fietsers, reizigers, belangstellende lezers, maar bovenal zijn zoon veel van kunnen leren en dat in verschillende opzichten. Ik heb Post penopauze paradox met veel plezier gelezen.

René Visser heeft zijn boek in samenwerking met Pumbo.nl, die ook verantwoordelijk is voor de cover, het levenslicht doen zien. Pumbo.nl is een internetbedrijf waar je als schrijver je boek kan laten ontwerpen en drukken. Het verkopen en de promoten moet de schrijver zelf doen. Als je het boek wilt aanschaffen, dan kan dat hier.

Jan van Rijsingen