Fijnzinnige schetsen van het menselijk tekort

Winesburg, Ohio – Sherwood Anderson – Vertaling: Nele Ysebaert – Van Oorschot – 195 blz.

Winesburg ,Ohio: de titel was me bekend en intrigeerde mij altijd al zonder te weten waarom. Tijdens mijn werk als bibliothecaris had ik het boek wel eens in handen gehad. Maar, zoals dat soms gaat, van lezen was het nooit gekomen. En toen lag het bij de afgeschreven boeken in de bibliotheek.
Het werk van de Amerikaanse auteur Sherwood Anderson ( 1876-1941), stamt uit 1919 en werd pas in 1970 in Nederland uitgegeven bij Nijgh & Van Ditmar. In 2011 werd het opnieuw uitgegeven door Van Oorschot. Het exemplaar dat ik kocht zag er als nieuw uit en was blijkbaar weinig uitgeleend.

Dat is jammer, want Winesburg ,Ohio is de moeite van het lezen meer dan waard. Het verhaalt over de levens van een aantal inwoners van het stadje op het platteland van de staat Ohio. Een stadje met een hoofdstraat, waaraan een foeragehandel, zadelmakerij, kroeg en het postkantoor. De jaarmarkt, waar drommen mensen op afkomen, vormt het jaarlijkse hoogtepunt in het leven van de inwoners. De spoorlijn vormt de verbinding, én ontsnappingsmogelijkheid, naar de grote stad Cleveland.

Anderson geeft de lezer een inkijkje in de levens van een aantal personen. Hun uiterlijke eigenaardigheden, gedachten, gevoelens en drijfveren worden geschetst. Het zijn niet de normale mensen die Anderson een stem geeft, maar de zonderlingen, de dromers, de ongelukkigen, kortom de buitenbeentjes. Maar zij die zich ongelukkig wanen, zijn dat vaker door beperkingen die zij zichzelf opleggen dan door de omstandigheden waarin ze verkeren. De buitenwereld krijgt de schuld maar het zijn in veel gevallen hun eigen tekortkomingen. Deze teleurstellingen, niet ingeloste verwachtingen, gevoelens van eenzaamheid, deze gemoedsbewegingen, brengt de auteur met veel mededogen voor het voetlicht in een onopgesmukte stijl:

“In het leven van iedere jongen komt een moment dat hij voor het eerst niet vooruit maar achteruit kijkt. Misschien is dat wel het moment waarop hij de grens naar volwassenheid overschrijdt. De jongen wandelt door de straten van zijn dorp. Hij mijmert over de toekomst en over de rol die hij in de wereld zal spelen. Ambities en spijtgevoelens ontwaken in hem. Opeens gebeurt er iets; hij blijft staan onder een boom en wacht, als op een stem die zijn naam zal roepen “.
Winesburg, Ohio is in Amerika een moderne klassieker. Het boek verdient ook in ons land aandacht en lezers want de thematiek is tijdloos en daarom herkenbaar in onze huidige samenleving.

Dick Huitema