Geen opwindende tijd
De roaring fifties – Ad van Liempt – Balans – 304 blz.
Hoewel ‘roaring’ letterlijk ‘brullend’ betekent, is het misschien het beste te vertalen met twee woorden; luidruchtig en opwindend. In een interview met de NRC van 15 januari 2022 zegt Van Liempt zelf dat de vijftiger jaren helemaal niet ‘roaring’ waren. Bij de uitgeverij waren ze op zoek naar een goede titel en uiteindelijk rolde deze eruit. Ik wil niet flauw zijn, maar waarom dan niet ‘The roaring fifties’? Enfin, er is natuurlijk maar één decennium waarbij het bijvoeglijk naamwoord past en dat is ‘The roaring twenties’. Van Liempt haalt de titel onderuit en daar heeft hij natuurlijk gelijk in. Er gebeurde natuurlijk wel wat in die tijd, in welke tijd niet, dus compleet saai (boring fifties) was het in die periode niet.
Gelukkig is er een ondertitel: De vernieuwing van de jaren vijftig. Aan de hand van elf personen schetst Van Liempt de ideeën die in de tijd ontstonden en soms ook werden uitgevoerd. Natuurlijk heeft Van Liempt gezorgd voor diversiteit om alle aspecten van de vernieuwing te benadrukken; kunst, rechtspraak, politiek, sport, techniek, economie, radio en tv, komen allemaal aan bod. De belangrijkste persoon in dit boek vind ik Johan van Veen en daar begint Van Liempt zijn boek dan ook mee. Van Veen is de bedenker van het Deltaplan. Hij voorzag een watersnoodramp die zich dan ook in februari 1953 voltrok. Al in de jaren veertig had Van Veen aan de plannen gewerkt, maar zijn superieuren vonden hem een drammer en een zwartkijker en de plannen verdwenen in de kast. Vlak na de ramp konden de plannen uit de kast worden gehaald en begonnen worden met de uitvoering van zijn Deltaplan. Van Veen overleed in 1959 en maakte de afronding niet mee.
Eén hoofdstuk is gewijd aan Jo Cals, de vader van de Mammoetwet. De wet werd pas in 1963 aangenomen en in 1968 werd met de uitvoering ervan begonnen. Dus eigenlijk hoort dit hoofdstuk thuis in de jaren zestig. De elf personen waaraan Van Liempt zijn boek ophangt zijn de keuze van de schrijver. Hij kiest er bijvoorbeeld voor om het platgetreden pad over pension Hommeles en de Familie Doorsnee nog maar eens te bewandelen. Dat is het nadeel van een keuze voor personen. Omdat Annie M.G. Schmidt als persoon wordt opgevoerd, kon Van Liempt niet om die twee soaps heen. Waarom heeft hij niet gekozen voor Willem Drees, de naoorlogse minister president (1948 – 1958)? Over hem is natuurlijk ook al veel geschreven, maar hij is wel een tikkeltje belangrijker dan Annie. Door zijn keuze van deze elf personen en de evenvele hoofdstukken is het boek nogal fragmentarisch. Meer samenhang heeft het boek De gouden jaren van Annegreet van Bergen dat ook over de jaren vijftig gaat. Dan is er nog het fotoboek Het jaren vijftig boek, samengesteld door Charles de Mooij, René Kok en Erik Somers, dat ook een leuk overzicht geeft van die tijd.
Met De roaring fifties heeft Van Liempt een leuke aanvulling geschreven op bovengenoemde boeken. In elk geval is dit nog niet het ultieme boek over de jaren vijftig. Dat boek moet meer samenhang vertonen tussen alle onderdelen van wat er toen gaande was en hoe men toen leefde. Ik zou dan kiezen voor een titel die wel de lading dekt, niet de ‘boring fifties’ maar bijvoorbeeld ‘De rustige jaren vijftig’, want de luidruchtige en opwindende jaren kwamen pas in het decennium daarna. Boek bestellen!
