Geen whodunit maar een whydunit
Boek der Spiegels – Eugen O. Chirovici – Vertaling Edzard Krol – Bruna Uitgevers – 311 blz.
Uitgeverij Bruna heeft de wereldprimeur van dit boek voor wat betreft de vertaalrechten: nog voordat de Britse vertaling wordt uitgebracht, is het boek al op de Nederlandse markt verkrijgbaar.
Literair agent Peter Katz ontvangt een gedeelte van een manuscript van ene Richard Flynn. Om de één of andere reden haalt hij het document uit de stapel met tientallen toegestuurde manuscripten en hij raakt geïntrigeerd. Als lezer krijgen we nu het complete manuscript-fragment te lezen. Flynn beschrijft zijn memoires van de tijd dat hij student was en een bijbaantje had in de bibliotheek van de beroemde professor Joseph Wieder. Samen met zijn vriendin Laura Baines bracht hij veel tijd door in het huis van de hoogleraar. Het manuscript eindigt met de mededeling dat Wieder is vermoord en Flynn is één van de verdachten.
In het tweede deel van het boek is journalist John Keller aan het woord. Hij heeft het manuscript gekregen van Katz, met de vraag om verder in de moordzaak te duiken. Misschien kan Keller ontdekken waar de rest van het manuscript is gebleven? Flynn blijkt kort na het toezenden van zijn boek overleden te zijn en Keller wil graag het restant ook lezen. Waarom heeft Flynn dit geschreven? Is het een bekentenis of wil hij juist vertellen wie het gedaan heeft? John Keller gaat verder op onderzoek uit en weet onder andere Laura Baines te vinden. Wat heeft zij met deze zaak te maken?
In deel drie lezen we hoe ex-politieman Roy Freeman de zaak overneemt van Keller. Hij was werkzaam als rechercheur toen Wieder werd vermoord, maar door privéomstandigheden was hij er toen niet helemaal bij met zijn hoofd. Hij wil deze zaak alsnog graag oplossen. Welke rol hebben klusjesman Simmons en Timothy Sanders, het ex-vriendje van Laura, bijvoorbeeld gespeeld tijdens de moord?
Boek der Spiegels is in feite een boek in een boek. Het begint met het manuscript. Aangezien dit al één derde van het totale boek beslaat, vergeet je eigenlijk al snel dat dit maar een inleiding is en niet het “echte” boek dat je aan het lezen bent. Professor Wieder was hoogleraar in de psychologie en hij deed onderzoek naar het geheugen van de mens. Je moet vooral in het begin wel je aandacht goed erbij houden om door alle psychologische toeters en bellen heen te lezen. Maar het geheugen is wel waar alles om draait in het verhaal. Wat is nou waar en wat juist niet? Wie is eerlijk of wie liegt er dat het gedrukt staat? Elke keer als je denkt dat je het hebt uitgevogeld, blijkt het juist toch niet zo te zijn, omdat de geheugens van bepaalde mensen niet goed gefunctioneerd blijken te hebben. Of was dat ook opzet en deed men alsof?
Zoals het een echt “whodunit” betaamt, komen er veel mensen op het podium. Er moeten tenslotte veel potentiele daders tussen zitten. In het begin is het dan ook een beetje zoeken naar “wie is wie” en blijven de meeste karakters een beetje op de vlakte. Dit komt waarschijnlijk ook omdat er weinig dialoog wordt gebruikt. Het is erg veel verhalend vertellen. Het duurt daarom even voordat je in het verhaal zit, maar dan wordt het ook steeds spannender en wil je nog maar één ding weten: wie heeft professor Wieder vermoord?!
Chirovici heeft een lang nawoord geschreven, om uit te leggen waarom hij dit boek heeft geschreven.
“Stel dat we werkelijk vergaten wat er op een bepaald moment was gebeurd en een valse herinnering van een gebeurtenis schiepen? Stel dat onze verbeelding in staat was om de zogenaamd objectieve werkelijkheid in iets anders te veranderen, in onze eigen, op zichzelf staande werkelijkheid? Stel dat iemand niet alleen maar een leugenaar is, maar dat zijn of haar geest in staat is om een bepaalde gebeurtenis te herschrijven, als een scenarioschrijver en een regisseur in één? Nou, daar gaat het Boek der Spiegels over, al betreft het een moord die aan het eind van de jaren tachtig aan Princeton University werd gepleegd.”
Mede door dit psychologische aspect is Boek der Spiegels niet een simpele detective geworden. Het zet je ook nog een beetje aan het denken.
Bruna heeft een leuke promotionele stunt bedacht bij de lancering van dit boek en een soort Cluedo-spel in het leven geroepen voor de lezers: wie heeft het gedaan, waar en waarmee? Enkele bloggers en recensenten geven in hun recensie een hint, zodat de lezer elke dag kan afstrepen wie het niet heeft gedaan. De eerste vijf goede inzendingen winnen een boek. Ik mag in ieder geval vast verklappen dat de dader niet professor Wieder is!
