Herkenbare situaties in de zorg
De andere mogelijkheid, Beelden van kwaliteit in de zorg voor mensen met een beperking – Hans Reinders – Garant, Antwerpen – Apeldoorn – 93 blz.
De situering van de inhoud op de achterkaft is veelbelovend, en de lezer wordt niet op een zijspoor gezet. Inhoudelijk brengt dit boek een aantal zeer herkenbare situaties, ingebed in de evoluties van het Nederlandse zorgbeleid. In ‘ beelden van kwaliteit ‘ neemt de complexe wisselwerking tussen ‘ zien ‘ en ‘ waarnemen ‘ een centrale plaats in. Kwaliteit van zorg en ondersteuning heeft alles te maken met hoe deelnemers en bewoners door hun begeleiders worden gezien, maar ook hoe hun gedragingen en reacties worden waargenomen, én welke betekenissen daaraan worden toegekend.
Om het onderzoek tot een goed einde te brengen wordt gebruik gemaakt van observatie als onderzoeksmethode. De beelden van de dagdagelijkse praktijk bieden professionals een hele concrete manier om in de spiegel van hun eigen handelen te kijken. Onderzoekers zijn professionals die naar hun eigen werk kijken, in de uitvoering door anderen. Ze zijn getraind in het neerschrijven van een weergave van een situatie zonder met hun eigen mening door het beeld te lopen. In verschillende beschreven observaties zien begeleiders welke betekenis ze toekennen aan stemmingen en gedrag, en ze ontdekken in dialoog welke betekenissen al dan niet ruimte scheppen.
De methodiek ‘ beelden van kwaliteit ‘ legt niet handelingsalternatieven op persoonlijk vlak en binnen een team bloot. De methodiek maakt het mogelijk om een visie of een aanpak bij te stellen. Verbetering van kwaliteit van bestaan hangt in sterke mate af, van het kunnen zien van ‘ de andere mogelijkheid ‘. De beschrijvingen beslaan een breed palet in situaties van zorg en begeleiding van mensen met beperkingen, er zijn situaties beschreven van mensen met hersenletsel, ernstig meervoudige beperkingen, mensen die zijn opgenomen in het kader van vrijheidsbeperkende maatregelen. De ruimere context van het kwaliteitsbeleid in Nederland wordt kritisch onder de loep genomen.
De auteur legt een aantal pijnpunten bloot in het werken met kwaliteitsindicatoren- en kaders die onvoldoende rekening houden met de manier waarop zorg wordt geboden. In het bieden van zorg – en zeker in het bieden van langdurige zorg draait veel om de kwaliteit van de verbinding die tot stand komt tussen cliënt en begeleider. Niet enkel wat men wil bereiken mag een rol spelen in vragen antwoorden rond kwaliteit; het is vooral de wijze waarop de handelingen worden uitgevoerd die van grote waarde blijken te zijn. En deze methodiek slaagt erin om de kern hiervan op een vlotte wijze bloot te leggen en biedt een aantal concrete én herkenbare situaties om in eigen team mee aan de slag te gaan.
Geert Vandamme
