Hoe ga je om met afscheid?
Alles wat was – Stine Jensen – illustraties Marijke Klompmaker – Kluitman – 124 blz.
Laat ik deze recensie beginnen met een pluim aan vormgever Mariska Kock en illustrator Marijke Klompmaker, die van dit boek een streling voor het oog hebben gemaakt. Klompmakers zo herkenbare en specifieke stijl komt net als in Alles wat ik voel uitstekend tot zijn recht, en de cover is al meteen de spijker op z’n kop. Wat ik goed geslaagd vind aan de tekeningen is dat ze een mooie mix zijn van ontroerend, verdrietig, hoopvol, vrolijk en grappig. Want het boek kan dan wel gaan over afscheid en rouw, daarmee hoeft het er nog niet somber uit te zien. Vormgever Kock heeft dit al net zo goed begrepen: zij heeft gekozen voor een prettig leesbaar lettertype en een ruime bladspiegel, met daarin een speelse, luchtige aanpak.
De tekst van Stine Jensen ademt dezelfde speels- en luchtigheid. Dat begint al bij het begin:
“Ken je de klaproos? Het is een prachtige bloem met rode blaadjes die als crêpepapier aanvoelen, maar als je de bloem plukt, verwelkt hij snel. De klaproos heeft een kort leven. Hij bloeit precies één dag. Dan laten de tere blaadjes los. Klaprozen herinneren ons aan de dingen die voorbijgaan. En het gekke is: álles gaat voorbij. Straks, als je onder aan deze bladzijde bent, sla je hem om – die is gelezen! En vanavond, als je gaat slapen, dan sluit je deze dag af en die komt niet meer terug.”
Het hele boek is in deze aansprekende toon geschreven, met herkenbare, tot de verbeelding sprekende voorbeelden. Alles wat was gaat over afscheid, maar niet alleen over het definitieve afscheid van de dood. Afscheid kan ook te maken hebben met situaties, spullen of plekken. Op het achterplat staat: “Afscheid nemen kan zwaar zijn, maar ook mooi. Want wanneer je afscheid neemt van iets, komt er ook weer ruimte voor iets nieuws.”
Jensen gaat niets moeilijks of zwaars uit de weg, maar weet een en ander wel heel toegankelijk te brengen waardoor het boek geschikt is voor een breed publiek. Er staan veel tips en vragen in, zodat kinderen worden aangezet over zichzelf en het leven na te denken. Dat maakt het een fijn boek om met kinderen over te filosoferen, zowel thuis als in de klas.
De volgorde van de hoofdstukken voelde voor mij wel wat bevreemdend, want het gaat van afscheid nemen in meer algemene zin naar de dood, dan naar veranderingen als verhuizing, echtscheiding en afscheid nemen van spullen, om daarna weer terug te keren naar de dood. Toch is die volgorde geen bezwaar, want je hoeft het boek niet keurig van voren naar achteren te lezen; je kunt er net zo goed doorheen bladeren en hoofdstukken lezen die op dat moment voor jou van belang zijn.
Ook in dit boek geeft Jensen weer mooie inzichten vanuit de filosofie, bijvoorbeeld van de Griekse filosoof Heraclitus, die vijfentwintighonderd jaar geleden leefde en die het leven vergeleek met een stromende rivier:
“Wij zien steeds dezelfde rivier, en toch is het water wat erdoorheen stroomt altijd anders: we kunnen niet twee keer in dezelfde rivier stappen. Het is een prachtig beeld dat laat zien dat vergankelijkheid en verandering in het leven besloten liggen, dat ze erbij horen. Momenten van verdriet worden dan golfjes, rimpelingen die ook weer kunnen verdwijnen. Soms ga je bijna kopje onder, of moet je er tegenin zwemmen, en op andere momenten is het water juist heel rustig en kun je je gewoon laten meevoeren”.
Alleen al om deze levenslessen is dit boek zeer de moeite waard, voor mensen van alle leeftijden, want nooit te jong of te oud om over dit soort dingen na te leren denken.
Boek bestellen!
