Iedereen moet Philip Snijder lezen
Philip Snijder – Bloed krijg je er nooit meer uit – Atlas Contact – 222 blz.
Als je een schrijver waardeert is fijn om al zijn boeken te lezen. Philip Snijder is voor mij zo’n schrijver. Het begon allemaal met Zondagsgeld, het debuut over zijn jeugd op Bickerseiland, een boek waar ook in Bloed krijg je er nooit meer uit aan wordt gerefereerd. Heb je nog nooit een boek van Philip Snijder gelezen, dan is het handig om met Zondagsgeld te beginnen. Het geeft je houvast bij dit boek. Maar ook zonder die kennis kun je Bloed krijg je er nooit meer uit goed begrijpen, want Snijder geeft je genoeg informatie over zijn debuut.
Bloed krijg je er nooit meer uit gaat over een vijftigjarige man – die sterk op Snijder zelf lijkt – en de verhouding tot zijn tien jaar jongere zus Francien. Natuurlijk is het niet één op één het levensverhaal van Snijder. In VPRO boeken legde hij uit dat er een gedeelte fictie aan is toegevoegd om het boek beter te maken.
De proloog is een vermakelijk verhaal waarin Snijder vertelt over de verwekking van Francien. In hoofdstuk 1 is ze al dood. Dan reflecteert Snijder meanderend in de tijd over de verhouding die de hoofdpersoon met zijn zusje heeft gehad. Veel contact is er nooit geweest. Nog wel in haar prille jeugd, totdat hun vader ziek werd en stierf en de hoofdpersoon het ouderlijk huis verliet en daarna bijna geheel de banden met zijn zusje en met de rest van de familie verbrak.
Het thema van dit boek is schaamte. Schaamte die de hoofdpersoon voelt voor zijn eenvoudige familie die een clan vormt op Bickerseiland. Hij weekte zich van de familie los door te gaan studeren, een carrière te krijgen en uiteindelijk schrijver te worden. Zijn familie leest geen boeken, hoewel er in de proloog wel degelijk sprake is van het lezen van boeken. Zijn moeder is ineens verslaafd aan “felrealistische romans voor volwassen lezers” – een soort kasteelromans – die ver af staan van de literatuur die in het milieu van de hoofdpersoon wordt gelezen.
De tweede vorm van schaamte komt voort uit het feit dat hij zijn zus heeft verwaarloosd en in de steek gelaten. Dat dringt pas goed tot hem door als ze is overleden. Bijna niets heeft hij voor haar gedaan. Haar leven is een aaneenschakeling van mislukkingen; zwanger van een onbekend gebleven man, trouwen met iemand uit een crimineel milieu die haar sloeg en verslaafd aan de drank, gevolgd door een eenzame dood. De titel refereert aan een bloedvlek in de bank van Francien (ze kreeg een maag- of longbloeding) maar natuurlijk ook aan de bloedband die de hoofdpersoon heeft met haar en de rest van de familie.
Ten tijde van Franciens dood staat zijn debuut Zondagsgeld op het punt van uitkomen en ineens dringt het tot hem door dat zijn familieleden de verhalen ook zouden kunnen lezen. Verhalen waarin ze herkenbaar voorkomen. In paniek probeert hij publicatie te voorkomen, maar binnen een paar uur komt hij daar gelukkig op terug. Het schrijverschap is belangrijker dan zijn familie. Snijder schrijft dicht op de werkelijkheid in een precieze stijl. Het is makkelijk leesbare literatuur en iedereen kan zijn boeken zonder problemen tot zich nemen. Snijders boeken zijn fictie met een groot non-fictiegehalte. Tenzij ik me sterk vergis natuurlijk en hij ineens zou beweren dat hij helemaal niet op Bickerseiland in Amsterdam geboren is, maar dat alles aan zijn fantasie is ontsproten. Met schrijvers weet je het nooit zeker. Gewoon lezen die boeken van Philip Snijder.
