Leerzaam en humorvol boek voor thuis en op school
Mag je zeggen wat je vindt? – Aby & Sander Hartog – illustraties Maartje Kuiper – Querido – 144 blz.
Betekent vrijheid van meningsuiting dat je alles mag zeggen wat je vindt, altijd en overal? Wat is respect, en is dat iets wat je krijgt of geeft? Diefstal is verboden, maar wie bepaalt wat van wie is? Mag je liegen als je daarmee iemands leven redt? Deze en nog veel meer vragen worden behandeld in het boek Mag je zeggen wat je vindt? van de broers Aby en Sander Hartog.
In de inleiding schrijven de gebroeders Hartog: ‘Onze moeder had van die oneliners waarmee ze ons op het rechte pad hield, en die willen we graag met iedereen delen: maak niets onnodig stuk, kom voor jezelf op, gebruik je hersens, houd rekening met anderen, en: maak er wat van.’
De laatste regel van moeder Hartog is de broers ook met dit boek goed van pas komen, want ze hebben er behoorlijk wat van gemaakt. Het boek is ingedeeld in dertien hoofdstukken die uiteenlopende onderwerpen behandelen, van vrijheid van meningsuiting tot religie, van discriminatie tot leven en dood. De auteurs slagen er goed in om de vele onderwerpen die de revue passeren op een heldere, nuchtere en soms droogkomische manier onder de loep te nemen. Hierdoor is het boek voor zowel kinderen als volwassenen enorm fijn lees- en nadenkvoer. De toon waarop de broers de boel aan elkaar schrijven is precies zoals het naar mijn idee met zo’n soort boek moet: leerzaam, humoristisch maar nergens uit de bocht, en kort en krachtig. Zo staat er bijvoorbeeld: ‘Meestal weet je wel van wie iets is. En als je het niet precies weet, dan is het vast niet van jou.’ Helder, geen moraliserende boodschap, geen woord te veel, precies goed.
Kinderen kunnen niet vroeg genoeg worden geprikkeld om over zichzelf en de wereld waarin ze leven na te denken, en dit boek is daar een perfect hulpmiddel bij. Het geeft antwoorden maar laat voldoende vragen open en nodigt uit tot speelse filosofische gesprekken. De gebroeders Hartog weten je ook regelmatig op het verkeerde been te zetten. Zo schrijven ze dat verhalen schrijven een goede reden is om te liegen, omdat in een verhaal niet alles waar hoeft te zijn. Maar in een volgend fragment beweren ze dat ze nooit, maar dan ook nooit liegen. Welke uitspraak is gelogen, of kunnen ze allebei een beetje waar zijn? Het boek zit vol van dergelijke prikkelende fragmenten die aanleiding kunnen zijn tot gesprekjes met kinderen waar je ook als volwassene van kunt leren.
Mag je zeggen wat je vindt? zou in geen gezin of op geen school mogen ontbreken. Een heerlijk boek voor kinderen vanaf een jaar of negen en iedereen die ze in hun dagelijkse leven tegenkomen. De geestige en originele illustraties van Maartje Kuiper zijn een mooie aanvulling en geven het boek precies de extra lichtheid en speelsheid die zo’n non-fictieboek nodig heeft.
