Het leven is een gedoetje

Wat kan mij gebeuren? Leven met René Gude – Babs van den Bergh – Atlas Contact – 381 blz.

Veel mensen zullen René Gude kennen als Denker des vaderlands. Hij trad vaak op in De Wereld Draait Door en toen was hij al heel erg ziek. Hij werd bekend om zijn belletje dat hij gebruikte bij zijn ‘humeur management’. Ontroerend is het al vaak herhaalde fragment waarin hij verklaart dat het leven een gedoetje is. Babs van den Bergh, zijn vrouw bleef een beetje in de schaduw, maar was natuurlijk de belangrijkste persoon in Gudes leven. De e-mails die betrekking hebben op het ziekteverloop van haar man, samen het verslag van de weerslag die Renés ziekte had op haar werkzame leven vormen de basis van Wat kan mij gebeuren?

Het begint allemaal op 22 november 2007 als hun Arkwarmingsparty, het inwijden van hun woonboot, moet worden afgelast. Ze schrijft dan de volgende mail.

“Lieve mensen,

Voor sommigen komt dit bericht dubbel; sorry daarvoor. En ook sorry voor wat er komen gaat: Het partijtje gaat niet door, zaterdag!
René is vanmiddag gevallen en heeft zijn bovenbeen gebroken en wordt morgen geopereerd. Een aantal dagen ligt hij dus in het ziekenhuis. Dat leek me niks, een partijtje zonder René, dus we moeten het uitstellen. Morgen weet ik meer, en dan lezen jullie ook weer verder van mij. Het gaat zeker een keer door, maar niet zaterdag.

Veel groeten,
Babs”

Dit was de eerste mail van de tientallen die nog zouden volgen, waarin ze ook om hulp vraagt als René drie maanden niet kan lopen en verzorgd moet worden. De mails waren niet alleen bedoeld om praktische zaken te regelen, maar door te schrijven wat er gebeurde, kreeg Babs ook meer grip op de situatie.

De titel van het boek is gebaseerd op een opmerking die René zelf maakte in een van de twee mails die hij schreef aan de ‘meelevers’. Hij schrijft na de eerste operatie, die nodig was na een beenbreuk, dat hij prinsheerlijk op de bank ligt en geniet van alle aandacht. Hij eindigt met de retorische vraag: ‘Wat kan mij gebeuren?’
Aanvankelijk is niet duidelijk wat er met het been aan de hand is en wordt het behandeld als een gewoon gebroken been. Later luidt de diagnose: botkanker. Er volgen operaties en een zware chemotherapie en de ziekte lijkt bedwongen. Helaas keert de kanker terug en het been moet worden geamputeerd.

Babs van den Bergh beschrijft de zware periode met veel humor en relativeringsvermogen. Ze geeft haar goede baan in Den Haag op en gaat in Amsterdam werken om meer tijd en aandacht aan René te kunnen geven. Het is natuurlijk haar individuele verhaal, maar het is ook het verhaal van een mantelzorger waar veel mensen zich in zullen herkennen. Het is een verslag van een liefde, zorg, verdriet en vriendschap, maar ook van wanhoop, teleurstelling en uitputting. Wat kan mij gebeuren? is een prachtig papieren monument voor de filosoof René Gude en zeker ook voor Babs van den Bergh.

Nelleke Feller