Lief, leed en lachen met dementerenden
De vergeetclub – Tosca Niterink – Podium – 150 blz.
Voor wie een dementerend familielid heeft of heeft gehad, kan De vergeetclub een feest van herkenning zijn. Mijn overleden schoonmoeder was licht dementerend en woonde net als Jopie Niterink, de moeder van Tosca, in een tehuis met een huiskamer waar de dementerende ouderen, voornamelijk vrouwen, hun dagen doorbrachten. Net als ik toen ervoer, is de ziekte niet zo dramatisch als wel eens wordt voorgesteld. De ergste fase is, als bij iemand de ziekte van Alzheimer wordt geconstateerd en de symptomen nog heel miniem zijn. Het besef dement te worden is voor de patiënt en de familie natuurlijk heel naar, maar eenmaal een fase verder, kunnen dementerenden nog best een “aardig” leven leiden. Hoewel niet alles hosanna is. Gehuild wordt er natuurlijk ook wel in De vergeetclub, maar door de bank genomen is het een vrolijk boek.
De zeven vrouwen die samen met mevrouw Niterink de afdeling bevolken, gedragen zich niet allemaal even aardig en gemakkelijk. Er wordt geroddeld, gescholden en geklaagd en de verzorgers zijn ook niet allemaal even begaan met het lot van de oudjes.
Mevrouw Niterink heeft het regelmatig aan de stok met mevrouw Pijnenburg. Ook heel herkenbaar. Mijn schoonmoeder had ook zo’n “vijand” in de groep, die haar uitschold(reden onbekend) en een keer dreigde hete thee over haar heen te gooien.
Aandoenlijk en ook weer herkenbaar zijn de vrijwilligers die allerlei activiteiten organiseren, zoals de nostalgieclub. Daarbij wordt nogal eens voorbijgegaan aan de wensen van de ouderen. Ze zijn toch dement, wordt gedacht en dus hebben ze geen benul en geen eigen wil, maar dat is niet waar. Als de oudjes “gezellig” met een griffel op een lei mogen schrijven, vindt Jopie Niterink dat helemaal niet leuk.
“Mijn moeder klemt zich aan me vast en snikt: ‘Nee, Tos, ik hoef hier toch niet te blijven?’
‘Natuurlijk niet, mam,’ troost ik haar.
‘Ik wil niet naar school,’ huilt mijn moeder, ‘ik hoef toch ook niet meer naar school.’
‘Nee mam, je hoeft nooit nooit nooit meer naar school.’
‘Die rotnonnen, ze weten je altijd weer te vinden.’”
Tosca Niterink weet alles zo te noteren dat je onwillekeurig vaak in de lach schiet. Moeder Niterink vraagt aan Tosca of ze nog wel eens wat werk doet.
“‘Ja mam, ik schrijf tegenwoordig. Kijk dit is mijn boek. (…) Ja, het is een komische pageturner. Tweede druk al na twee weken.’”(Tosca’s boek over haar wandeling naar Santiago de Compostella in Spanje)
Iets grappig opschrijven beheerst Niterink goed, alhoewel ik de stukjes soms wat ongeloofwaardig vond. Als het ware naar de grap toegeschreven. Zoals dit.
“’Kijk man, die struik witte bloempjes, dat is vlier. Die sprieten die daarnaast groeien, zijn hol, daar ademt de plant door.’
‘Ja, daar maakten we vroeger fluitjes van.’ Mijn moeder doet het voor. ‘Over flierefluiters gesproken,’ lacht ze.”
Heel af en toe laat Niterink iets blijken van eigen gevoelens, zonder meteen aan het grappen te slaan en dan krijgt het boek iets meer diepgang. Nu is het wederom een komische pageturner. Niets mis mee, hoor. Lekker lachen met dementerende oudjes.
Boek bestellen!
