Meehuilen met de wolven

Wolfskwint. De geschiedenis van een gestoord gezin – Bibi Dumon Tak – Atheneum – 205 blz.

De moeder van Steffie Mons wordt opgenomen in een inrichting voor geesteszieken als Steffie, de hoofdpersoon in Wolfskwint, nog erg jong is. Onder invloed van haar vader die haar en haar zus Gerdi en broertje Peer opvoedt, komt ze heel onverschillig te staan tegenover haar moeder. Het gebeurt regelmatig dat moeder de inrichting ontvlucht en naar huis komt. Daar wacht haar, van zowel haar man als haar kinderen, een kille ontvangst of zelfs buitensluiting. De vader heeft een grote invloed op de meegaande Steffie en zij laat moeder dan ook vallen. Moeder schrijft brieven aan haar, maar zij bergt die ongelezen op. Pas na haar moeders dood gaat ze de brieven lezen en komt tot de ontdekking dat ze snakte naar liefde van haar kinderen. Liefde die ze nooit kreeg. Dan gaat ze op zoek naar wat er echt met haar moeder aan de hand was. Was ze gestoord of is ze gek gemaakt?

Het boek is gebaseerd op het leven de eerste vrouwelijke pianostemmer in Nederland. Informatie die niet echt nodig is. Als lezer heb je er niet veel aan, vooral omdat Dumon Tak geen bronnen noemt. Veel boeken zijn gebaseerd op echtgebeurde verhalen, maar dat hoeft de lezer helemaal niet te weten.
De schrijfster schampt een beetje langs het thema van het verhaal; kan iemand gek worden gemaakt door zijn omgeving en jarenlang worden opgesloten in een inrichting?

Wolfkwint gaat voornamelijk over Steffie Mons zelf. Dumon Tak laat zien dat zij gehavend uit het gezin komt. Ze trouwt met Marius, een man van wie ze nooit zal houden. Als ze als pianostemmer in een pianofabriek gaat werken, ontmoet ze de blinde Damian met wie ze veel later wel een goede relatie krijgt. Het fabriekswerk doet ze om geld te verdienen om haar promotie aan de universiteit te bekostigen. Ze wil een proefschrift schrijven over Hannibal. Daar komt aanvankelijk weinig van terecht en de professor biedt haar een baantje aan als studiebegeleider. Ze ergert zich aan scripties van haar studenten en gaat van sommige het werk herschrijven. Steffie verwijt hen dat ze teveel om de kern heen blijven draaien.
“‘Je zit in de periferie,’ zei ik vaak waarop ze me glazig aankeken. Ik wed dat ze aan Parijs dachten, dus tekende ik een stip op een A-viertje en vertelde dat ze om de hete brij heen draaiden.”

Wat Steffie haar studenten verwijt, kan ook wel een beetje verweten worden aan Bibi Dumon Tak. Ook zij cirkelt om de kern – de gestoorde moeder – heen. Op een wat geforceerde manier probeert ze de wolfskwint in het verhaal te brengen. Een wolfskwint – ik heb het maar even opgezocht – is in de muziek een interval dat als kwint betiteld moet worden, maar zodanig van een zuivere kwint afwijkt dat het een vals interval wordt. De kwint huilt als een wolf, zegt Wikipedia. Voor mensen die niets van muziek weten, zal het als abacadabra klinken. Het gezin Mons, zonder de moeder, zou dan ook een wolfskwint zijn. Wat vergezocht.

Dumon Tak heeft een aangenaam literaire stijl, met vaak mooie inzichten en soms sterke vergelijkingen. De karakters komen goed uit de verf, vooral dat van de meegaande Steffie en de dwingende vader en heel opvallend, de bijfiguur ome Pietje, die ik treffend beschreven vond. Dumon Tak is heel bekend door haar jeugdboeken – ze won enkele zilveren griffels en één gouden. Wolfskwint is haar veelbelovende debuut voor volwassenen.

Pieter Feller