Ouderschap en moord

De riten van het water – Eva García Sáenz de Urturi – Vertaling: Elvira Veenings – A.W. Bruna – 491 blz.

Waarschuwing: Lees deze bespreking niet als u het eerste deel van de Vitoria-trilogie niet gelezen hebt (spoilers). Lees eerst het eerste deel, want het is de moeite waard (zie: Seriemoordenaar in Vitoria) evenals dit tweede deel. We komen meteen onze bekende protagonisten Unai, Esti en Alba weer tegen. Zij worden geschetst in hun ontwikkeling, waardoor ze nog beter en begrijpelijker op de lezer overkomen.

November 2016. Tijdens hevige plensregens in Vitoria breekt er een lichtstraal door voor Unai, als Alba bekent al drie maanden zwanger te zijn. De domper volgt direct erop, het kan van hem zijn maar ook van Nacho, haar ex-man. Meteen zijn we beland bij het belangrijkste thema van deze detectiveroman: zwangerschap.

Direct na Alba’s mededeling wordt Kraken (de bijnaam van Unai) gebeld door Esti, met de boodschap dat zijn medewerking dringend gewenst is. Bij een uitgang van de tunnel van San Adrián is het lijk van een jonge vrouw aangetroffen “Opgehangen aan haar voeten en tot haar schouders ondergedompeld in een bronzen ketel vol water. Een museumstuk nog wel … het schijnt een ketel te zijn uit de Keltentijd … minutieus geënsceneerd”. Ze was zwanger! Het is Ana Belén Liaño (Annabel Lee), het eerste vriendinnetje van Kraken! Hij had haar in 1992 leren kennen in een archeologisch werkkamp om een oud Cantabrisch dorp te herbouwen. Dat kamp zal een grote rol in de plot gaan spelen.

Bij deze moord zal het niet blijven. Er is een of ander gestoord figuur die het gemunt heeft op zwangere vrouwen… en Alba is zwanger. Hoe groot is het gevaar voor haar? Wat kan Unai betekenen voor haar bescherming? Welke rol speelt daarbij zijn jeugd? Het zijn vragen die bij een thriller horen. Maar het is niet alleen een thriller! In haar dankwoord zegt de auteur: “Dit is een roman over vaderschap en moederschap. Het boek wemelt van de goede en slechte ouders … Ik vind het mooi om na te denken over de bewuste beslissing die er voor ieder van ons toe leidt of we goede ouders of slechte ouders zullen zijn, ongeacht de rugzak die het leven om onze schouders heeft gehangen”. Hoe het met de ouders van Unai zit, vertelt het verhaal nu nog niet, daarvoor zullen we moeten wachten tot het derde deel.

Sáenz de Urturi past in deze tweede roman van de trilogie dezelfde technieken toe als in de eerste. We onderscheiden twee verhaallagen: de eerste speelt in het heden (november 2016), waarin de moordzaken moeten worden opgelost en de tweede over het kamp in Cantabrië in 1992. Er blijken tussen deze twee verbindingen te zijn die gedurende het verhaal steeds duidelijker worden. De (soms korte) hoofdstukken van de eerste en tweede laag wisselen elkaar voortdurend af. Frappant is om te ontdekken dat het tempo in de eerste verhaallaag, met volop actie, aanmerkelijk hoger ligt dan in de tweede, waar beschouwingen dat tempo vertragen en voor een zekere ontspanning zorgen.

Opnieuw speelt de locatie een rol binnen het verhaal, misschien iets minder dan in het eerste deel maar belangrijk genoeg. Bleef het eerste deel voornamelijk binnen de stad Vitoria, in dit deel leren we de omgeving beter kennen zoals de streek waarin de tunnel van San Adrián ligt, met een beschrijving van de historie en bijbehorende legenden. We komen zelfs in Cantabrië, o.a. de grot van Altamira in Santilliana del Mar. Deze beschrijvingen geven het boek iets extra’s bovenop het thrilleraspect. Ook de rituele misdaden zelf leveren interessante gegevens op over de Keltische mythologie. Het is een plezierige zaak om op deze manier wat ‘geschiedenisles’ te krijgen! De keerzijde van deze medaille is dat liefhebbers van pure actie dit maar tijdsverspilling zullen vinden. Voor hen zijn deze boeken dus minder geschikt.

De personages in de roman zijn weer voortreffelijk neergezet, levensecht en met ruim voldoende diepgang. We zien er een ontwikkeling in plaatsvinden, die verder reikt dan in het eerste deel. De relatie tussen Unai en Alba is er nu nog een van vallen en opstaan en ook die zal zijn beslag moeten krijgen in het laatste deel. Germán, de broer van Unai, gaat een grote rol spelen en Estíbaliz (Esti) zal een geheim onthullen waarvan de lezer met verbazing kennis zal nemen. Ook de opa van Unai speelt weer een belangrijke rol evenals Unai’s vrienden Jota, Asier en Lutxo. Het hele sociale netwerk van Unai wordt in verband gebracht met het verleden. Dat heeft een grote impact op hem, terwijl hij ook nog eens lijdt aan de gevolgen van de kogel die hij in zijn hoofd heeft gekregen. Hij kan nog steeds niet praten en gebruikt zijn mobiele telefoon om te communiceren. Deze hele zaak staat daarom veel dichter bij zijn persoon dan de meer afstandelijke zaak uit het eerste deel. Dat zorgt voor een indringender plot.

De actie begint bijna vanaf de eerste bladzijde en gaat tot het einde toe door met veel details in een constant hoog tempo, dat af en toe ietwat wordt onderbroken door de eerdergenoemde beschrijvingen en anekdotes, waarvoor de auteur een geweldige hoeveelheid research gedaan moet hebben. Ze houdt niet van lange ingewikkelde zinnen, maar juist de eenvoud is haar kracht. Ze weet een perfecte balans te vinden tussen de vertellende delen en de dialogen, die zeer natuurlijk overkomen, ook rekeninghoudend met Unai’s handicap. Hierbij hoort zeker een compliment aan Elvira Veenings voor de vertaling.  

Een intrigerende roman met plotwendingen die de lezer steeds weer op het verkeerde been zetten, maar, terugkijkend, uitmonden in volkomen logisch slot. Geen onverwachte apen uit de mouw en geen toevalligheden. Het boek verdient een grote schare lezers en maakt nieuwsgierig naar het afsluitende deel.

Kees de Kievid