Vriendschap is (g)een illusie

Alle tijd – Ronald Giphart – De Bezige Bij – 411 blz.

Zijn ze nog steeds vrienden vanwege hun brouwerij, of hebben ze de brouwerij om hun vriendschap in stand te houden?
Een vraag die de vrienden wel eens gesteld krijgen door journalisten. Brouwerij Alle tijd, gevestigd in een werfkelder aan de Oude gracht, is een zogenaamde uit de hand gelopen studentenhobby en de grote gemeenschappelijke deler tussen Berend, Lucien, Cola, Jonas, Gregor en Mike. Vriendschap is dan ook het thema dat, in ieder verhaal dat verteld wordt, doorsijpelt. De kern van de roman van Giphart.

Bijzonder aan deze roman is het vertelperspectief: Geen van de zes vrienden is aan het woord. Er is een alwetende verteller die vertelt alsof hij als zevende vriend overal bij is geweest. Het heeft me absoluut niet gestoord. Wel verwonderd dat het me niet stoorde en dat ik me slechts enkele momenten heb afgevraagd wie de verteller was. Als je het een naam wilt dan is de vriendschap de verteller. Dat is een knap staaltje schrijftechniek van Giphart.

Zes vrienden, zes karakters.
Totaal verschillende mensen, met diverse achtergronden, en er is er geen die je niet leert kennen. Alle zes worden het al lezende echte mensen en ga je met ze meeleven.  In 25 jaar vriendschap gebeurt heel veel, zowel voorspoed als tegenslag. Tegen alles was hun verbond bestand, behalve tegen een wegloper en tegen de dood.
Liefdes kwamen en gingen, ambities werden verloren of bijgesteld, ruzies gemaakt en uitgevochten. Eigenlijk gaat deze roman over veel meer dan vriendschap, dit gaat over samenleven.

Giphart heeft daarnaast grote historische aangelegenheden in zijn roman verweven. Van die gebeurtenissen waarover jaren later de welbekende vraag ‘waar was jij toen…?’ wordt gesteld. Waar waren de vrienden toen de Berlijnse muur viel? Waar waren de vrienden toen zich twee vliegtuigen in de Twin Towers boorden? Bizar idee eigenlijk, als je erbij stil staat dat beide gebeurtenissen in een tijdsbestek van een kwart eeuw plaatsvonden.

Ik vond Gipharts roman een genot om te lezen. Ik had de luxe dat ik er een ‘Alle tijd’-biertje bij kreeg. Dat was heerlijk! Maar de smaak van deze roman blijft langer hangen. Ik ben het type lezer dat bij romans rustig passages overslaat of hoofdstukken snel scant. Zeker als een verhaal doodvalt, onrealistisch wordt of de schrijfstijl me tegen gaat staan. Deze roman heb ik daarentegen letter voor letter naar binnen geslurpt. Geen moment verveeld, 411 bladzijden lang genoten. Of je als lezer antwoord krijgt op dé vraag, zijn ze nog steeds vrienden vanwege hun brouwerij, of hebben ze de brouwerij om hun vriendschap in stand te houden, dat laat ik graag aan lezersinterpretatie over!

Nelly Hofman