Wat is er aan de hand in dit kleine Noorse plaatsje?
Achtervolgd door de dood – Gunnar Staalesen – Vertaling: Lucy Pijttersen – Marmer – 346 blz.
Dit boek van Staalesen is het dertiende deel met in de hoofdrol Varg Veum. Veum is een in Bergen woonachtige privédetective die een kantoortje heeft in een gebouw dat verder een hotel is. Hij heeft bedongen dat hij na de verbouwing zijn verblijf daar mocht verlengen. Dat zegt meteen iets over zijn karakter. Hij is volhardend en laat zich niet gauw aan de kant zetten. Hij volgt als een speurhond de sporen die naar de daders leiden. Achtervolgd door de dood speelt grotendeels in het plaatsje Solvik. Er wonen niet veel mensen aan de Skuggefjord en ze kennen elkaar allemaal. Het is een kruispunt met enkele huizen, een schooltje met acht leerlingen en een dorpswinkel die ook als café dienstdoet. Het is puur toeval dat Veum er terecht komt.
Rijbewijs afgenomen
Het verhaal begint als een niets vermoedende Veum wordt aangehouden door de politie op verdenking van gevaarlijk rijgedrag. Een vrachtwagenchauffeur die hem steeds op afstand heeft gevolgd, beweert dat hij allerlei verkeersovertredingen heeft begaan. Genoeg aanleiding voor de politie om hem aan de kant te zetten en zijn rijbewijs in te nemen. Kennelijk is dat mogelijk volgens de Noorse wet. Veum is ver van huis en moet met de bus terug naar Bergen in afwachting van het besluit van de officier van justitie. In de bus zitten twee jonge vrouwen, een met kort donker haar en een met een blonde paardenstaart, met een opgerold spandoek. Als ze bij een kruispunt uitstappen, omhelzen ze een jongeman met een opvallende haakneus, die naast een busje staat.
In de tijd dat hij thuiszit, in afwachting van de teruggave van zijn rijbewijs, krijgt hij een krantenbericht onder ogen waarin staat dat er een man en een vrouw worden vermist. Hij herkent op de bijgaande foto de jongeman van het kruispunt. Die was voor het laatst gezien bij een demonstratie tegen een zalmkwekerij, Sunfjord Salmon, in Solvik. Zalmkwekerijen die gebruik maken van drijvende kooien in de Noorse fjorden zijn omstreden. De gekweekte zalm is vaak besmet met zalmluis die wordt bestreden met giftige stoffen die de rest van het leven in de fjorden vernietigen.
Als Veum twee weken later zijn rijbewijs terug heeft, komt hij bij het kruispunt waar de twee meisjes zijn uitgestapt. Hij pakt een routekaart (het verhaal speelt in 2003), dan besluit hij een kijkje te nemen in Solvik. In het dorpscafé annex winkel ontmoet hij de eigenaar Stein Solvik en Edvard Aga, een man die in Solvik een buitenhuis heeft. Ze komen te spreken over de verdwenen man die Jonas Kleiva heet en in het dorp geboren is. Hij is de zoon van Betty Kleiva, volgens Stein een mannenverslindster. Als Veum en Aga samen gaan kijken bij een oude viskwekerij, ontdekken ze het busje van Jonas Kleiva in het water. Jonas zit niet in het busje, maar wel een van de meisjes, Mona Martens, dochter van de eigenaar van zalmkwekerij Sunfjord Salmon, Fredrik Martens.
Meer verzet tegen zalmkwekerij in de fjord
Na deze ontdekking komen ze Stein en Betty Kleiva tegen. Betty Kleiva is doodongerust, want haar zoon is nog niet gevonden. Maar het onderzoek naar de verdwijning is in handen van de politie. Betty vraagt Varg Veum om iets voor haar uit te zoeken. Twee jaar daarvoor is haar vriend, Klaus Krog, tijdens een wandeling verongelukt. De politie denkt dat het een ongeluk was, maar Betty Kleiva vindt dat de zaak niet goed is onderzocht. Betty vraagt Veum om uit te zoeken wat er precies gebeurd is. Bijzonder is dat Klaus Krog, een journalist, bezig was met het schrijven van een kritisch boek over de zalmkwekerijen in de Skuggefjord. Betty heeft het onaffe manuscript.
Alhoewel Veum zich niet mag bemoeien met het onderzoek naar de dood van Mona Martens en de verdwijning van Jonas Kleiva, krijgt hij daar door zijn onderzoek naar de dood van Klaus Krog zijdelings toch mee te maken. Alle aanwijzingen gaan in de richting van de aandeelhouders en eigenaar van Sunfjord Salmon, maar die kunnen natuurlijk niet achter de dood van Mona Martens zitten. Hoe zit het dan?
Fijne whodunnit
Het is een hele puzzel die Veum beurtelings in Bergen en in Solvik brengt. Als ook nog een bejaarde vrouw, die een belangrijke getuige kon zijn, dood in haar huis wordt aangetroffen en een dagboek is verdwenen waarin aanwijzingen over de mogelijke dader(s) kunnen staan, wordt het steeds raadselachtiger. Staalesen heeft een prettige, heldere vertelstijl. Soms vertelt hij wat uitgebreid over een interieur of iemands uiterlijk, maar dat zijn te verwaarlozen details. Zijn karakters zijn allemaal duidelijk en realistisch beschreven. Aan alles is te merken dat hij een ervaren thrillerschrijver is. Achtervolgd door de dood is geen boek dat bol staat van de spanning. Het is een whodunnit die de liefhebber uren fijn leesplezier geeft.
Boek bestellen!