Wolven de betere mensen

De wijsheid van wolven – Elli H. Radinger – Vertaling Davida van Dijke – A.W. Bruna Uitgevers – 287 blz.

Hoe kan een advocaat het beroep opgeven om wolvendeskundige te worden? Elli Radinger heeft dat gedaan. Ik kan me daar wel wat bij indenken. In mijn jonge jaren las ik het boek Pittah de grijze wolf van Jack London. Sindsdien heb ik belangstelling voor alles wat met wolven te maken heeft. Daarom was ik aangenaam getroffen toe ik zag dat Bruna een boek van Elli H. Radinger (Wetzlar, 1951), van wie ik al eerder iets in het Duits had gelezen, had uitgegeven. Radinger moet met haar meer dan 30 jaar ervaring tot ’s werelds grootste wolvendeskundigen gerekend worden. Haar intensieve observaties van individuele wolvenfamilies geven een uitstekend beeld van hun invloed op het ecosysteem.

Zijn er niet genoeg boeken over wolven geschreven? Ja, vele, over hun biologie, maar de wolf zelf kennen we niet en zullen we nooit tot in de finesses kennen. Toch licht Radinger een tipje van de sluiter op over hun familieleven, gedachten en zelfs planning en strategie. De wolf is waarschijnlijk intelligenter dan velen denken.

Het boek begint met de ‘eerste liefde’: de wolvenkus. Radinger heeft het zelf meegemaakt, met enigszins knikkende knieën, maar toen was ze ook geheel ‘verkocht’. Stel je eens voor, zo’n 50 kilo, met de voorpoten op je schouder, tegen je aan te krijgen. Hiermee kom ik direct bij één van de thema’s van het boek: angst voor wolven. In hoeveel sprookjes, anekdotes en andere verhalen wordt de wolf niet als een monsterlijk schepsel aangeduid. Echt gevaarlijk voor de mens is de wolf niet, als je je maar houdt aan een aantal elementaire regels voor benadering. Radinger beschrijft de wolf met zoveel liefde, dat het duidelijk wordt dat de wolf eerder bang voor ons zal zijn dan andersom.

Waar vertelt Radinger nog meer over? Ze vertelt over de eigenschappen en emoties van wolven, zoals leiderschap, samenwerking, vertrouwen en geduld. Misschien nog menselijker: over hun familiebanden, het omgaan met mislukkingen en het meest ultieme, de dood. Hoe menselijk kunnen wolven zijn? Wolven zorgen voor de ouderen, voor de welpjes, voeden ze liefdevol op, laten ze spelen en dromen. Volgens Radinger liggen ze wat intelligentie betreft van alle diersoorten het dichts bij de mens. Hoe de wolven Radingers leven hebben beïnvloed kunnen we het best laten zien door haar eigen woorden te gebruiken:

“De wolvenroedels zijn een onderdeel van mijzelf geworden. Doordat ik hun complexe sociaal gedrag zo lang heb onderzocht, ben ik veranderd. Begrippen zoals ethisch gedrag, verantwoordelijkheid en liefde hebben voor mij een nieuwe betekenis gekregen. De wolven zijn mijn leermeesters én mijn bron van inspiratie. Ze leren me dagelijks opnieuw om met andere – hun – ogen naar de wereld te kijken.”

Ik weet natuurlijk niet hoe het de individuele lezer zal vergaan, maar ik had vele malen het gevoel er zelf bij te zijn als ze de belevenissen van wolven beschrijft. Ze doet dat met zo’n enthousiasme en medegevoel met de dieren, dat het onmogelijk is je ervoor af te sluiten. Haar schrijfstijl is zeer direct, ze heeft niet veel woorden nodig om duidelijk te maken wat de bedoeling is. Haar fascinatie druipt van elke ontmoeting met de wolven (vooral in het Yellowstone natuurgebied in de VS) af. Lees en je wordt meegenomen!

In het laatste onderdeel van het boek (ruim een kwart) beschouwt de auteur het totale ecosysteem. Ze heeft het o.a. over veehouders, die nu met wolven geconfronteerd worden. Hun angst voor ‘slachtingen’ hoeft geen werkelijkheid te worden als er maar voldoende voorbereiding is. Wolven jagen, maar als dat niet nodig is en voedsel ‘op een presenteerblaadje’ wordt aangedragen… Wat zou u doen? Ingrediënten kopen en een maaltijd toebereiden, terwijl u gratis om de hoek in een restaurant een diner krijgt voorgeschoteld?

In de bijlage is interessante informatie te vinden over hoe je te gedragen als je een wolf tegenkomt. Ook is een apart hoofdstukje aan de Nederlandse vertaling toegevoegd over de wolf in België en Nederland. Elk hoofdstuk wordt voorafgegaan door wolvenfoto’s (in zwart-wit). Bovendien bevat het boek een katern met prachtige kleurenfoto’s. Ook per hoofdstuk een bronnenlijst.

Wie moeten het boek beslist lezen? Eigenlijk iedereen! Ben je geïnteresseerd in het gedrag van wolven, dan is deze uitgave een ‘must’. Wil je vooraf iets meer weten over de biologie van wolven, zoek dan eens op Google naar ‘wolven in Nederland’. Heb je niet (direct) iets met wolven, maar zoek je zelfreflectie, ook dan is dit boek meer dan waardevol. Radinger zegt niet voor niets dat wolven de betere mensen zijn!

Kees de Kievid