Vacht! – Cobi van Baars
Verlangen naar verlangen
Hoofdpersonage Eline van der Veer, een vrouw aan wie alles kleurloos is, werkt in een archief dat gevestigd is in een oud klooster. De nonnen zijn weg, maar er zijn genoeg papieren achtergebleven om te archiveren en op te slaan. In eerste instantie lijkt de werkomgeving voor de introverte Eline een hemel. Archieven en bibliotheken zijn vaak de ideale werkomgevingen voor introverte mensen. Zo min mogelijk contact met anderen en lekker alleen werken aan een opdracht. Eline heeft een eigen kantoor, maar er wordt verwacht dat de deur altijd open staat, het opendeurbeleid, ingevoerd door haar baas Reinier.
Knotje
Elke dag rijdt ze een roltafel met doosjes en plastic tassen haar kantoor binnen. De bidprentjes, folders en ook persoonlijke brieven gaan door haar handen. Ze hoopt ongestoord te kunnen werken. Dat gaat lange tijd goed, totdat ze op een dag per ongeluk een mail onder ogen krijgt die over haar gaat. Ze wordt Knotje genoemd, naar de dorre knot die ze elke dag op haar achterhoofd knoopt en die ze ook regelmatig betast. Er wordt achter haar rug over haar gesproken. Ze is iemand die namen oproept als “Heremiet, Knotje, Muis en Droogrekje”. Eline weet zich er niet tegen te verweren en zwijgt erover. Natuurlijk zit het haar wel dwars.
Buurman Jaap
De thuissituatie is redelijk rustig. Ze woont naast Jaap. Ze hebben contact zoals de meeste buren. Als Jaap op vakantie gaat, verzorgt Eline zijn tuin. Ze is heel goed in tuinieren en heeft een moestuin die floreert. Sla, bonen, tomaten, courgettes en paprika’s groeien er. Niet dat alles zo gemakkelijk gaat, want soms duiken er luizen, slakken of torren op die bestreden moeten worden. Als buurman Jaap een schutting tussen hun tuinen wil plaatsen, gaat Eline daar zonder morren mee akkoord.
Machteld
Op haar werk is ook een vrouw, Machteld, die zich om Eline lijkt te bekommeren. Machteld is spiritueel begaafd, kan handlezen, ziet aura’s en gelooft in de helende kracht van stenen. Machtelds interesse in Eline lijkt oprecht, maar dat is schijn. Machteld duikt steeds in Elines omgeving op om een gesprek aan te knopen waar Eline helemaal geen zin in heeft.
“Eline ruikt haar voor ze haar ziet – al duurt het verschil tussen die gewaarwordingen maar kort.”
Om aan de medelijdende aandacht van Machteld te ontkomen, verzint ze dat ze een relatie heeft met buurman Jaap. Die fantasie spat op een gegeven moment uiteen als blijkt dat Jaap homo is en ook nog eens een verhouding heeft met Camiel, een collega op het archief.
Schapen
Het enige wat Eline rust geeft zijn de schapen op de dijk, die ze vanuit haar kantoorraam kan zien. De schapen staan achter een verplaatsbare afrastering van flexibele paaltjes waar roze netten tussen zijn gespannen. Er hangt een bordje aan het hek; Bij raad of onraad: bel de herder. Ze fietst er elke dag langs en bouwt met sommige schapen zelfs een band op door ze sla uit haar moestuin te voeren. Thuis bekijkt ze schapenfilmpjes op YouTube. De geluiden kalmeren haar. Gelukkig heeft ze in het verleden een keer een hartstochtelijke week gekend met een Spaanse man, Sebastian. Een gebeurtenis waar ze vaak aan terugdenkt. Ze koestert de hoop dat die hartstocht nog eens zal terugkeren. Ze schitterde die week.
“Niet omdat hij iets toevoegde, maar omdat hij iets wegtrok, iets van haar afstroopte, zoals de mal van een gipsfiguurtje.”
Gevaren in het archief
Niet alleen haar moestuin wordt soms geteisterd door ongedierte, ook in het archief liggen gevaren op de loer. Gevaren die Reinier met graagte oplepelt als het archief door een groepje belangstellenden wordt bezocht.
Chemische of mechanische schade, schade door gebruik of geweld, vochtschade die zich uit in verkleuring, vervilting, schimmel of verkleving. En dan natuurlijk de beestjes, meestal papiervisjes. Reinier organiseert dan ook een grote schoonmaakdag en alle werknemers moeten een vrijwilliger meenemen die hen helpt. Maar Eline kent niemand. Hoe redt ze zich daar uit?
Conclusie
Cobi van Baars zet de hoofdpersonen geloofwaardig en psychologisch sterk neer. Ze speelt een geraffineerd spel met de herder en de schapen. Natuurlijk een bekend begrip in de katholieke wereld. Ook de parallel tussen het leven van de nonnen en dat van Eline is duidelijk. Gedurende het boek wens je als lezer dat Eline eindelijk de schroom, als een vacht, van zich afgooit en het heft in eigen handen neemt. Dat gebeurt ook, alleen is het jammer dat Van Baars een einde heeft bedacht waarbij alles wel heel makkelijk op zijn pootjes terecht komt. Elines assertieve gedrag lijkt uit het niets te komen. Een smetje, maar toch is Vacht! een boek dat het waard is om te lezen.
Boek bestellen!
