De complete vogelgids – Einhard Bezzel
Voortreffelijk voer voor vogelaars
Als je een vogelgids zoekt, dan heb je de keus uit een behoorlijk aantal uitgaven, zoals Vogels van Nederland (Stolk & Plomp), Handboek Vogels van Nederland (Hoogenstein & Meesters), De gewiekste vogelgids (Nico de Haan) en Welke vogel is dat? (ANWB vogelgids). Niet zo verwonderlijk als we weten dat de coronatijd veel nieuwe vogelaars heeft opgeleverd. Het is een leuke hobby voor velen geworden om de natuur in te trekken en vogels te spotten. Daarbij is het ook voor veel mensen leuk om te weten welke vogel(s) je hebt gezien. De vogelgidsen helpen je daarbij. Daarnaast willen doorgewinterde vogelaars graag weten welke nieuwtjes er te vinden zijn en ook van belang is veel over de gespotte vogel te weten. Welke van de verkrijgbare gidsen de beste is, hangt af van veel factoren. Oudere gidsen laten vaak alleen een tekening van de vogel zien. De modernere gebruiken meer foto’s. En de hier besproken gids biedt beide mogelijkheden, hoewel van een gering aantal soorten de tekening ontbreekt.
Welke vogels?
In de inleiding, Vogels zijn overal, verklaart Bezzel de inhoud van zijn werk. Welke vogels zijn erin opgenomen en welke niet. In eerste instantie zijn dat de broedvogels van “de Lage Landen”. Als aanvulling daarop neemt hij trekvogels en wintergasten op die daar “in grote getalen” aanwezig zijn. Een nogal arbitraire zaak. Wat verstaan we daaronder? De auteur noemt geen aantallen. Onder de wel hier broedende vogels zijn er enkele die maar zeer zelden voorkomen, zoals de waterspreeuw. Er zijn gidsen waarin dit iets duidelijker gehanteerd wordt.
Indeling
Bezzel zet de vogels in volgorde van families, beginnen met de fazantachtigen en eindigend met de gorzen. Achter in het boek is gelukkig ook een alfabetisch index opgenomen om het zoeken te vergemakkelijken. De soortenindeling is niet in alle vogelgidsen dezelfde, wat is je ‘juiste’ volgorde van families? Deze is afkomstig van het Internationaal Ornithologisch congres van 2012. Bij navraag onder professionele vogelaars bleek dat er andere indelingen bestaan. Ook het moderne DNA-onderzoek heeft bijgedragen aan vernieuwingen in de familie-indeling Vooral twee biologen hebben zich daarmee beziggehouden: Hackett en Sibley-Ahlquist. Dit boek blijkt vooral de in deling van de eerste te volgen; zo worden de nachtzwaluwen niet meer bij de uilen ingedeeld, maar vormen een aparte restgroep. Bezzel gebruikt allerlei restgroepen, hetgeen de herkenbaarheid bevordert.
Beschrijving
Elke vogel krijgt – op een paar uitzonderingen na – twee bladzijden ter beschikking. Naast de tekening staat een blauw kader met daar in de grootte, de broedbiologie, het voedsel en de maximale leeftijd. Bij grootte staat als eerste een vergelijking vermeld: groter dan, kleiner dan en zoals met daarachter een andere vogel. Die andere moet je dan wel kennen! Ook het gewicht staat erbij. Kleine vergissing is dat de kraanvogel even zwaar is als de meerkoet: 25—343 g. Bij herdruk verbeteren svp. Naast deze identieke vermeldingen is ruim de helft van de twee bladzijden bestemd voor een uitgebreide beschrijving van de desbetreffende vogel. Dat is een belangrijk pluspunt van dit boek! Hierin wordt juist niet identiek (geen gelijke kopjes) naar de vogel gekeken maar de soort in alle bijzonderheden beschreven van biotoop tot verspreiding; van broedplaats tot tendensen. Achter in het boek worden nog vaktermen uitgelegd, waardoor de leesbaarheid voor de beginner sterk toeneemt.
De auteur
Einhard Bezzel is niet de eerste de beste auteur van een vogelboek. Hij heeft al zevenenzestig jaar zijn sporen in het vak verdiend en is erelid van het Duitse Ornithologen-Gesellschaft. Dit boek is een bewerking van het in 2017 uitgekomen De ultieme vogelgids en aangepast op de laatste ontwikkelingen. Het is vertaald uit het Duits, maar aangepast op de Nederlandse en Belgisch situatie.
De gebruiker
Gezien de luxe manier van uitgeven, prachtig ingebonden met goed papier voor het binnenwerk, moeten we het beschouwen als een naslagwerk. Met meer dan een kilo gewicht zal het niet bedoeld zijn om mee te nemen op vogeltochten. Gebruik dan liever een ander boek van dezelfde auteur: Vogels: trefzeker herkennen in 3-stappen (2010). Als naslag is het zowel voor beginners als gevorderde vogelaars een goede aanwinst. Bijzonder dat dit boek is uitgegeven door de Zuidnederlandse Uitgeverij (in Nederland Deltas) en niet door een gerenommeerde uitgeverij van natuurboeken.
Kees de Kievid
Boek bestellen!
