“Altijd bezig met verhalen in mijn hoofd”

Janneke Siebelink werd in 1974 geboren in Ede. Ze studeerde aan de Frederik Muller Academie in Amsterdam. Na haar studie ging ze werken bij WEKA Business Publishers.  Na ruim acht jaar wilde ze zich op een andere doelgroep richten en werd Managing Editor van The Luxury List bij Gijrath Media Groep (The Miljonair Fair). Deze organisatie ging bijna failliet en Janneke besloot zich toen te richten op wat altijd al haar grote liefde was: schrijven. Ze schreef voor verschillende families de familiegeschiedenis op. Na drie jaar diende zich een nieuwe uitdaging aan: de online boekwinkel van bol.com een gezicht geven. Janneke richtte lees.bol.com en organiseerde en presenteerde tal van lezingen en bijeenkomsten. Ze interviewde veel auteurs, schreef over boeken voor onder meer voor LINDA., Margriet, WENDY., KPN, had zitting in de Boekenraad van de Volkskrant en in verschillende jury’s. Na ruim zeven jaar iedere dag aan Soms sneeuwt het in april te hebben gedacht dat zij in 2013 had losgelaten vanwege haar nieuwe baan, besloot ze in het najaar van 2019 te vertrekken bij bol.com en het manuscript weer op te pakken. Haar debuutroman verscheen in april 2022 bij Ambo Anthos. 

Je bent natuurlijk opgegroeid tussen de boeken. Onze lezers willen graag weten wat een schrijver las als kind. Welke kinderboeken waren op de basisschool je favoriete titels en welke schrijvers?

Met name de boeken van Roald Dahl. Ik heb ze allemaal. Mathilde, de GVR en De heksen vond ik zijn beste boeken. Allemaal gaan ze over onschuld, onrecht, niet gezien worden, macht versus machteloosheid. Niet dat ik dat als kind allemaal zo helder kon definiëren, maar het zijn thema’s die me van kinds af aan intrigeren – ze komen ook aan bod in mijn debuutroman.

Maakte je in de basisschoolleeftijd al verhalen of zelfs eigen boekjes?

Ik was altijd in de weer met papiertjes en zinnetjes, gedichten. Ik kon mezelf prima vermaken in mijn eentje op mijn kamertje dat grensde aan de werkkamer van mijn vader. Mijn moeder heeft er zelfs een gedichtje in mijn poëziealbum over geschreven, op 11 februari 1982:

Janneke Tanneke Toverheks

Ieder dag bedenk jij iets geks

Honderden briefjes in een hoekje

Dubbeldik hagelslag op één koekje

Poppen vol met pleisters plakken

Steentjes verstoppen in je zakken

Ach toverheksje blijf nog maar klein

Je hebt tijd genoeg om groot te zijn.

Op de middelbare school schreef ik gedichten en won ik een keer een twee prijs met een gedichtenwedstrijd. Altijd bezig met verhalen in mijn hoofd.

Op de middelbare school moest je verplicht bepaalde titels lezen. Deed je dat graag of soms ook met tegenzin?

Ik deed het graag, ik had ze vaak al gelezen. En als dat niet het geval was, zag ik het als een nieuw avontuur, een boek waarin weer van alles mogelijk was.

Heb je bepaalde rituelen bij het schrijven? Bijvoorbeeld een vaste plek en vaste tijden of maken die voor jou niet uit?

Voordat ik echt rustig ga zitten, heb ik tien omtrekkende bewegingen gemaakt in de vorm van de was doen, stofzuigen, verse bloemen halen, boodschappen, koken voor ’s avonds, met de katten knuffelen, hardlopen, krant lezen, mailtjes beantwoorden… mijn hoofd moet helemaal leeg zijn. Pas dan kan ik gaan zitten en mijn hoofd weer vol laten stromen. Het liefst in de ochtend, maar als ik eenmaal bezig ben, verdwijnt de tijd.

Je hebt van Soms sneeuwt het in april van een waargebeurd verhaal een roman gemaakt. Heb je ooit met het idee gespeeld om er non-fictie van te maken?

Geen enkel moment. Ik wilde dit verhaal zelf inkleuren en mijn eigen verbeelding er overheen leggen. Tegelijkertijd was dat ook meteen het moeilijkste, omdat ik me schatplichtig voelde aan de waarheid. Het duurde jaren voordat ik die los kon laten. Ik denk dat ik er nog niet klaar voor was. Mijn redacteur zei het mooi: je kunt het boek alleen schrijven als je je op een gelijkwaardige manier kunt verhouden tot dat wat je schrijft en over wie je schrijft.

Je hebt lang aan het boek gewerkt. Waren er momenten dat je het wilde opgeven? Wie of wat zorgde ervoor dat je toch weer doorging?

Innerlijke noodzaak. Ik wílde dit verhaal vertellen, koste wat het kost. Ik heb vaak gedacht: wie zit hier nu op te wachten? En dan ging ik het liefst het manuscript ritueel verbranden. Maar dan begon ik toch weer opnieuw. Dat is wat je doet als je iets echt wil vanuit jezelf; dan ga je door, ongeacht wat het je oplevert. Daar denk je ook niet over na. Het gaat op dat moment om het willen voltooien.

Je moeder las het manuscript als eerste. Zij wees je op dingen die niet konden in de tijd waarin het boek speelt. Heb je veel literatuur geraadpleegd voor je boek?

Ja, mijn moeder is heel scherp. En ze vond het verhaal meteen heel mooi en dat is ook fijn. Al mag je niet op de meningen van vrienden en familie leunen, het is fijn om in ieder geval één fan te hebben. Ik heb veel gelezen. Van romans tot met name non-fictie die over de thema’s en onderwerpen gaan die mij aanspreken en die een plek hebben in het boek. De lijst achterin het boek met verantwoording heb ik nog relatief kort gehouden, maar het geeft aan in hoeverre ik me in de geschiedenis heb verdiept.

Het thema van het boek is dat een gebeurtenis uit het verleden nog heel lang doorwerkt op het leven van de nabestaanden. Het is een thema dat je vader ook vaak gebruikt. Is dat toeval?

Het is een onderwerp dat ons beiden bezighoudt. Het is een universeel onderwerp dat altijd actueel zal zijn, omdat er altijd weer een nieuwe generatie zal komen en er helaas altijd gebeurtenissen zullen plaatsvinden die generaties lang doorwerken. Hij vertelt in zekere zin ‘dichter bij huis’. Ik heb het thema buiten mijzelf onderzocht. Maar ik voel het gewicht van het verleden. Het is belangrijk om te weten waar je vandaan komt, om te begrijpen waarom je bent zoals je bent. We worden door vele factoren gevormd, onze voorouders en hun keuzes zijn daar één van. Een niet te onderschatten factor.

Door de gekozen opbouw is het voor de lezer al snel duidelijk wat het ‘geheim’ is. Waarom heb je voor deze structuur gekozen?

Ik wilde laten zien hoe het verleden Katharina heeft gevormd, waarom ze is wie ze is. Het heden is vervlochten met het verleden. Overigens ervaart niet iedereen dat zo, dat je vrij snel achter ‘het geheim’ komt. Het klopt namelijk dat ik het vrij snel prijsgeef, maar misschien lezen mensen daar dan toch overheen of betrekken ze het niet op de hoofdpersoon. Interessant.

Je hebt Soms sneeuwt het in april aan je vader gegeven. Heeft hij het intussen gelezen? Wat vond hij ervan?

Hij schreef mij zodra hij het uit had (na een dag) een brief:

‘Lieve Janneke,

(…)

Ik val maar meteen met de deur in huis. Je bent een bijzondere prestatie geleverd. Je brengt een persoonlijk drama in een historisch decor tot leven. De personages in je boek zijn mensen van vlees en bloed. Ik geloof in ze. (…) Je gebruikt een aangename, rustig registrerende stijl die tegelijk heel sensitief is. (…) Het is een spannend boek. Er zit door alle kleine verwijzingen iets onheilspellends in. Dit wordt versterkt door de tijdslijnen die je helder in elkaar laat overlopen (…). Gefeliciteerd, Je hebt een prachtig, fraai debuut geschreven. Dit boek zal zijn weg wel vinden. Veel liefs, Jan

Heb je plannen voor een volgend boek?

Nog niet vastomlijnd, maar ik kan niet wachten om te beginnen.

Vragen: Janneke van der Veer en Pieter Feller

Foto: Ruud Pos