Betoverende vertelling met actuele problematiek

De kaart van zout en sterren – Jennifer Zeynab Joukhadar – Vertaling: Marion Drolsbach – Ambo Anthos – 512 blz.

Jennifer Zeynab Joukhadar is een Syrisch-Amerikaanse schrijver. Ze is geboren in New York, en heeft een islamitische vader en een christelijke moeder. Ze behaalde haar PhD aan Brown University en werkte als biomedicus voordat ze fulltime schrijver werd. Haar korte verhalen verschenen onder andere in Kenyon Review en The Saturday Evening Post. Ze werd hiervoor genomineerd voor de Pushcart Prize. De kaart van zout en sterren is haar debuut en zal in veertien landen verschijnen.

De kaart van zout en sterren vertelt het verhaal van een hedendaags Syrisch meisje en een middeleeuwse avonturier, en beide verhaallijnen zijn even sterk en meeslepend. Wanneer Nours vader overlijdt, besluit haar moeder met haar drie dochters terug te verhuizen van New York naar Syrië. Nour probeert de herinnering aan haar vader levend te houden door zijn verhalen over Rawiya te herhalen, een meisje in de twaalfde eeuw dat zich vermomt als jongen om bij een beroemde kaartenmaker in dienst te treden. Syrië blijkt veranderd en al snel bereikt het geweld Homs. De familie wordt gedwongen te vluchten, en ze nemen dezelfde route als Rawiya honderden jaren eerder. Die is niet geheel zonder gevaar en ze komen voor een keuze te staan die het gezin voorgoed uiteen kan laten vallen.

Het boek bestaat uit vijf delen, een deel voor ieder land waar Nour naartoe gaat. Elke deel begint met een bijzonder vormgegeven gedicht. De delen zijn weer verdeeld in hoofdstukken, en de hoofdstukken bestaan allemaal weer uit twee verhaallijnen: het verhaal van Nour en het veel oudere verhaal van Rawiya. Dit lijkt misschien ingewikkeld, maar dat valt reuze mee. Door deze vaste opbouw, weet je precies wat er gaat komen, wie er gaat vertellen, en kun je je volledig richten op de gevoelige inhoud van deze roman.

Na het overlijden van haar vader, vertrekt Nour met haar familie van New York terug naar de moederschoot Homs, Syrië. Helaas is het daar alles behalve veilig, en dus wordt de familie gedwongen om verder te trekken, om te vluchten naar een beter leven. Natuurlijk is dit geen makkelijke tocht: Nours zus raakt gewond, de familie raakt elkaar kwijt, ze komen slechte mensen tegen, maar gelukkig zijn er ook altijd aardige mensen op de wereld die je verder willen helpen. De kaart van zout en sterren is een ontroerend verhaal, waarin het goede en het minder goede beiden goed zichtbaar zijn.

Met het verhaal van Rawaiya krijgt het ook nog een beetje een 1001 nacht-gevoel mee: een oud verhaal in de woestijn tegen een sprookjesachtige achtergrond.

De kaart van zout en sterren is een meeslepend en indrukwekkend boekt. Het is geen boek om in een enkele middag uit te lezen. Je hebt soms even een moment nodig om tot je door te laten dringen wat je hebt gelezen. Maar als gevolg daarvan blijft het verhaal zeker nog een tijd bij je hangen.

Felice Beekhuis