Boek tegen de oorlog
Hoe Tortot zijn vissenhart verloor – Benny Lindelauf – Querido – 234 blz.
Er kunnen nooit genoeg boeken tegen oorlogen geschreven worden, want oorlog voeren is het primitiefste en domste wat mensen kunnen doen. Benny Lindelauf heeft er niet voor gekozen om bloedige veldslagen weer te geven, maar heeft een kok die de troepen moet voeden als hoofdpersonage genomen. Tortot is een geweldige kok, hij kan met de simpelste ingrediënten een heerlijke maaltijd bereiden. Hij is de jongste van de zonen van een weduwe in een dorp waar alles scheef staat. Als er een oorlog op komst is en de machthebbers soldaten nodig hebben, komen er ronselaars langs. Ze hebben een soldatenjas bij zich en elke jongen bij wie de jas niet over de grond sleept, is oud en groot genoeg om aan de oorlog deel te nemen. Die jas wordt telkens korter gemaakt, zodat steeds jongere jongens de oorlog ingaan. Zo is de weduwe al haar zonen kwijtgeraakt.
Tortot is een opportunistist. Als hij op een gegeven moment in de gaten krijgt dat zijn leger aan de verliezende hand is, loopt hij over naar de vijand. Het is het leger van de keizerlijke keizers, die zo gek zijn op augurken. Dat leger wordt aangevoerd door de krijgsfamilie Nilliewasser. Ze willen Tortot executeren, maar door een list komt hij vrij en mag gaan koken voor de keizers. Dan ontdekt hij in een augurkenvat halve George, een twaalfjarige jongen, wiens benen er in de veldslag vanaf zijn geschoten. George is net als Tortot de jongste van een reeks broers en ook die zijn gesneuveld. Tortot die gerechten moet maken met de augurken is woedend op George die alles heeft opgegeten. Tortot vindt dat George, die net als hij bij het andere leger hoorde, moet opkrassen, want als hij wordt ontdekt, dreigt executie.
Hoe Tortot zijn vissenhart verloor is bedoeld voor kinderen vanaf twaalf jaar en toch heeft uitgeverij Querido het aangedurfd om het boek te laten illustreren en wel door de jonge tekenaar Ludwig Volbeda. Van de zeer gedetailleerde illustraties valt je mond open. Prachtig en helemaal passend bij de sfeer van het verhaal waarin geen tijd wordt genoemd, maar dat zich voor mijn gevoel ergens in de zeventiende eeuw moet afspelen. Alleen al de illustraties zijn het waard om het boek te kopen.
Benny Lindelauf vertelt zijdelings wat een waanzin de oorlog is, een tartaarmachine die jongemannen vermaalt. Hij heeft talloze leuke vondsten in het boek gestopt, natuurlijk de halve George in het augurkenvat, maar ook het bijziende ezeltje van Tortot dat een brilletje draagt, zoetelaarster mevrouw Couraz en op het eind nog een paard van Troje-achtige truc met een reuzentaart. Een prachtboek voor iedereen, maar het taalgebruik is aan de pittige kant voor de doelgroep. Lindelauf ondervangt dit door in het verhaal woorden uit te leggen. Dat kan, maar het doet een beetje afbreuk aan de stijl. Ook de karakters van zowel Tortot als George zijn niet helemaal uitgewerkt, waardoor je je niet echt kunt identificeren met die twee. Maar dat is mijn enige kritiek op dit verder schitterende boek.
