De andere familie Frank

Rijk Arends (23 mei 1977) woont in Opheusden en is getrouwd met Evelien. Samen hebben ze twee kinderen. In het dagelijks leven is hij directeur van een basisschool. Zijn carrière als schrijver is hij begonnen met het schrijven van korte verhalen voor volwassenen. Daarmee won hij diverse prijzen. Vanaf 2016 schrijft hij hoofdzakelijk kinderboeken. Door zijn werk op de basisschool weet hij wat kinderen bezighoudt en wat ze graag lezen. Toen hij nog voor de klas stond, liet hij kinderen meelezen tijdens het schrijfproces.  Arends verwerkt graag moeilijke thema’s in zijn boeken, die hij behapbaar maakt voor de doelgroep. Met zijn kinderboeken heeft hij inmiddels enkele prijzen gewonnen, wat hem stimuleert om door te gaan met het schrijven van kinderboeken. Zijn nieuwste boek is De andere wereld en gaat over Betty Frank uit Ochten.

Er zijn natuurlijk tienduizenden boeken over WO II geschreven. Waarom vond je het belangrijk dat De andere wereld bij die grote stapel kwam?

In veel kinderboeken wordt oorlog als spannend en avontuurlijk neergezet. Ik heb geprobeerd een realistisch en boeiend kinderboek over de oorlog te schrijven. Bovendien is dit een uniek boek, omdat er nog nooit over dit meisje is geschreven. 

Welke oorlogsboeken hebben op jou de meeste indruk gemaakt en waarom?

Ik ben een fan van de boeken van Martine Letterie.  In haar boeken krijgen kinderen een realistisch beeld mee van de oorlog. Andere boeken die indruk gemaakt hebben zijn o.a. De danseres zonder benen van Clara Asscher-Pinkhof en De schuilplaats van Corrie ten Boom.

Wat bracht je op het idee voor De andere wereld?

De documentaire over de familie Frank heeft me jaren geleden op een idee gebracht. In eerste instantie heb ik daar niets mee gedaan. Het is moeilijk om een kinderboek te schrijven dat slecht afloopt. Maar toen ik voor ogen had hoe ik het wilde doen heb ik het boek vol overgave geschreven. 

Ken je mensen die de familie Frank nog hebben gekend?

Helaas leven er nauwelijks nog mensen die de familie Frank persoonlijk hebben gekend.

Leeft de geschiedenis van de familie Frank nog in Ochten en omgeving?

Zeker! Er is een monument in het dorp ter nagedachtenis aan de familie Frank. Er is een straat vernoemd naar dhr. Frank en tijdens de dodenherdenking op 4 mei is er vaak aandacht voor deze familie. Toen dit boek verscheen heb ik veel reacties gehad van mensen uit Ochten die zeer nieuwsgierig waren naar dit boek

Hoe verliep het onderzoek naar de familie Frank? Kreeg je voldoende medewerking? Waren er obstakels?

Ik heb hulp gehad van mensen die veel wisten over de geschiedenis van Ochten. Op internet heb ik getuigenverhalen gevonden van mensen die net als de familie Frank ik kamp Vught hebben gezeten. Ook zijn er over dit onderwerp natuurlijk diverse boeken. Door de coronamaatregelen lukte het helaas niet meer om een bezoek te brengen aan kamp Vught. Wel heb ik contact gehad met medewerkers van het Nationaal Monument Kamp Vught. De documentaire heb ik heel vaak bekeken. Door de beelden van Betty te bestuderen heb ik voor mezelf een idee gevormd wat voor een meisje Betty geweest moest zijn.

In het boek komt tot uiting dat het Joodse gezin, hoewel volkomen geaccepteerd in de dorpsgemeenschap, toch als ‘anders’ werd ervaren door de dorpsgenoten en dat blijkt ook wel uit de documentaire. Hoe kijk je daar tegenaan? Zie je dat als een vorm van antisemitisme?

Aan de ene kant leefden ze vanuit hun Joodse cultuur en geloof in hun eigen wereld en aan de andere kant namen ze volop deel aan het verenigingsleven en hadden ze hun plekje in het dorp.  Ook in de documentaire kun je zien dat er respect en vriendschappen waren. Van antisemitisme was volgens mij nauwelijks sprake in het dorp.

Zijn er al reacties op het boek van jonge lezers? Zo ja, wat zeggen ze?

Ik merk dat mijn boek door zowel kinderen als volwassenen wordt gelezen. Lezers ervaren het als beklemmend en kunnen zich helemaal inleven in de hoofdpersoon. Sommige jonge lezers vinden het lastig dat het boek een open einde heeft.

Je eerste boek ging ook over de Tweede Wereldoorlog. Is er sprake van persoonlijke betrokkenheid bij deze periode (via familiegeschiedenis)?

Ik ben geïnteresseerd in de ‘kleine’ geschiedenis. Met name de geschiedenis van mijn eigen streek vind ik erg boeiend.

Ben je al met een volgend boek bezig? Kan je daarover iets vertellen?

In september komt er een boek uit voor jongere kinderen met als thema dementie.

Vragen: Janneke van der Veer en Pieter Feller

Lees hier de recensie van De andere wereld