De grote kuur – Johannes van der Sluis
Het Vierde Rijk
“Lange tijd is in Duitsland het menselijke bewaakt, maar de laarzen van het Vierde Rijk zijn er inmiddels te horen. Het laatste bastion: als het hier misgaat, dan moet de rest er zeker aan geloven. Juist op deze plek, voorheen het centrum van de wereldgeschiedenis, moet het tij keren. Daarom ben ik in München: tot hier en niet verder.”
Hoofdpersonage Paul Bleicher had een praktijk in de Psychologie in Assen. Hij is gecanceld, zoals hij het zelf noemt, want hij kust hardhandig en zonder dat ze het wil zijn assistente op wie hij hevig verliefd is. Zij neemt hierop wraak en stuurt al zijn cliënten een mail met wat hij gedaan heeft. Dit is het einde van zijn praktijk.
Hij draait door en wordt in een kliniek opgenomen, waar hij de diagnose bipolair krijgt. Eenmaal thuis gaat zijn vrouw van hem scheiden, waarna hij besluit om naar Merano te gaan om te schrijven. In de nachttrein ontmoet hij Rebecca. Hij valt als een blok voor haar en ze wisselen nummers uit. Eenmaal in Merano hoort hij niets meer van haar. In het klooster waar hij verblijft, neemt hij de religieuze Poolse Małgorzata onder zijn hoede, wat hem bijna al zijn geld kost. Dan besluit hij naar München te reizen, in het centrum van de wereldgeschiedenis wil hij het tij keren door het door hem zelf bedachte “Vierde Rijk”op te richten. Maar ook het Onzichtbare Rijk roept hem.
“Naast de romantiek heb ik me eveneens intensief beziggehouden met het Vierde Rijk. Waar de romantiek de liefde op een voetstuk zette, als een oprechte verbintenis met de ander, om het ik en niet-ik te verenigen, één te worden en dit leven te boven te komen, stelt het Vierde Rijk verdeling en vernietiging in de plaats. Ik zal er niet lijdzaam bij staan kijken. De tijd is nabij, en de lezer weet dat de tijd inmiddels is gekomen. Mijn woorden, een retrospectief.”
Psychische problemen
Al snel is duidelijk dat het hoofdpersonage psychische problemen heeft. Hij heeft dwangneuroses, is somber en erg onzeker over zichzelf, plast bij tijd en wijle in zijn broek en draagt een suïcidepil bij zich. Ook worstelt hij met het verleden, vooral met het feit dat zijn grootvader een Nazi was valt hem zwaar. Hij verlangt naar Rebecca, maar hij wordt door haar geghost. En in Małgorzata ziet hij alleen maar een hulpbehoevende vrouw. Ook lezen we regelmatig over zijn ex-vrouw, waar hij niet van hield.
Het verhaal heeft veel flashbacks en het gaat vaak alle kanten op; van heden naar verleden en weer terug. Het is in het begin best lastig om hier als lezer grip op te krijgen.
Literaire werken
Van der Sluis refereert veel aan literaire werken, zoals van Emily Brontë, Orson Welles, en Morgenstern. Vooral van deze laatste wordt veel aangehaald, de citaten lopen als een rode draad door het verhaal. Dat is niet voor niets, want het sterfhuis van Morgenstern staat in Merano en het geboortehuis in München. De aangehaalde poëziestukken zijn allemaal in het Duits, zonder vertaling. Ook dat vond ik erg lastig, aangezien mijn Duits erg slecht is. Het is te merken dat van der Sluis zelf een poëet is vanwege zijn taalgebruik en zinsopbouw. Hij is schrijver en hoofdredacteur van Hollands Maandblad. Van zijn hand verschenen onder andere de bundels Een mens moet ook niet alles willen weten, Ik ben de Verlosser niet en Profane verlichting. Ook hoofdpersonage Paul is dichter en heeft enkele bundels uitgegeven, wat we in een flashback te weten komen.
De cover van het boek is erg mooi, het is een afbeelding van een schilderij van S. Bonelli met als titel Merano. Sommige boeken moet je een tweede keer lezen om het verhaal goed tot je door te laten dringen. De grote kuur hoort hier ook bij.
Erica Ganzevles
Boek bestellen!
