De vader van Europa

Karel de Grote – Dick Harrison – Vertaling: Ger Meesters – Uitgeverij Omniboek – 191 blz.

Karel de Grote (742 (?) – 814) is onbetwistbaar een van de meest invloedrijke figuren in de Europese geschiedenis. Elk jaar wordt op Hemelvaartsdag in het stadhuis van Aken de Internationale Karelsprijs uitgereikt aan een of meerdere personen of organisaties die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor de Europese eenwording. In zijn boek Karel de Grote, erfgenaam van Rome, vader van Rome vertelt de bekende hoogleraar Dick Harrison het verhaal van deze legendarische keizer.

Op basis van de titel van het boek verwacht je wellicht een klassieke biografie van Karel de Grote. En inderdaad, er is veel informatie beschikbaar over zijn leven, onder meer dankzij de biografie die Einhard enkele jaren na zijn dood schreef. Dat was bijzonder, aangezien tot dan toe vooral heiligen het onderwerp waren van dergelijke levensbeschrijvingen. Harrison maakt uiteraard gebruik van Einhards werk – soms zelfs door hem letterlijk te citeren – maar hij richt zich voornamelijk op andere aspecten van Karels leven en tijd. Hierdoor verschuift de biografie wat naar de achtergrond. Een titel als ‘Het rijk van Karel de Grote’ of ‘Europa in de tijd van Karel de Grote’ had wellicht beter gepast.

Zo besteedt Harrison ongeveer 60 bladzijden of ongeveer een derde van het boek aan de eeuwen voorafgaand aan Karels regeerperiode. Dit was een chaotische periode gekenmerkt door de val van het West-Romeinse rijk en de volksverhuizingen. Helaas slaagt de auteur er niet volledig in om deze onrustige periode helder te beschrijven, vooral als je als lezer niet veel voorkennis hebt. Je kunt je afvragen of het überhaupt mogelijk is om zo’n complexe periode in enkele tientallen pagina’s samen te vatten. In zijn eerdere werk De Volksverhuizingen (uitgegeven door Omniboek in 2020) nam Harrison immers meer dan 700 pagina’s de tijd om dit tijdvak in detail te beschrijven.

Zodra Karel de Grote zelf ten tonele verschijnt, krijgt het verhaal gelukkig meer structuur. Er wordt uitgebreid stilgestaan bij niet-politieke thema’s zoals de Karolingische renaissance, de handel in die tijd en de ontwikkeling van het pausdom. Ook besteedt Harrison veel aandacht aan de relatie tussen Karel de Grote en Scandinavië wat gezien de afkomst van de auteur en het feit dat het boek oorspronkelijk in Zweden verscheen, niet verrassend is. Een van de sterke punten van het boek is dat het op relatief weinig pagina’s een overzicht geeft van Europa tijdens Karels regeerperiode. Het is bovendien rijk geïllustreerd met kleurenafbeeldingen, al hadden kaarten het verhaal nog duidelijker kunnen maken. Voor wie verder wil lezen, is er een beperkte bibliografie opgenomen, waarin ook enkele Nederlandstalige werken zijn vermeld.

Dit boek, dat in Zweden verscheen onder de titel Karl den Store, is onderdeel van de reeks Världens dramatiska historia (De dramatische geschiedenis van de Wereld), waarin historische personen en gebeurtenissen worden belicht zoals tsaar Peter de Grote, Napoleon en de ruimtewedloop. Het boek met handzaam formaat vormt een goede en beknopte samenvatting van de tijd van Karel de Grote.

Kris Muylle