Depressie uit de kast

PAAZ – Myrthe van der Meer – The House of Books – 352 blz.

Een depressie wordt weleens vergeleken met een gebroken been om aan te geven dat het niet ‘alleen tussen de oren’ zit, met andere woorden ‘niet echt’ is, maar dat het wel degelijk een ziekte is waarvan je moet genezen. Ik vind deze vergelijking echter geen recht doen aan wat een depressie inhoudt, je kunt het beter vergelijken met een geamputeerd been, een beperking die onomkeerbaar is en waar je mee zult moet leren leven, ondanks alle ellende die het met zich meebrengt.
Hoe groot die ellende is heeft Myrthe van der Meer beschreven in PAAZ. Het is het verslag van haar eigen opname met een acute depressie op de Psychiatrische Afdeling van een Algemeen Ziekenhuis.

Het valt mij moeilijk om een objectieve recensie te schrijven over dit boek omdat het lezen voor mij een feest van herkenning was. Ik heb zelf een zogenaamde dysthyme stoornis: een chronische depressie die als een golvende lijn van beter naar slechter en weer beter loopt, maar nooit zo erg wordt, dat ik niet meer zou willen leven maar ook nooit zo goed dat ik, zoals Van der Meer dat zo prachtig omschrijft, “gecertificeerd geestelijk gezond” zou kunnen worden.

Van der Meers depressie verloopt van ontkenning – “Ik geloof niet in depressies. Dat ik als verdoofd voortsukkel onder bewaking van een verpleegkundige doet daar niets aan af. Ik geloof in aanstellerij, zwakheid, falen en erken maar één remedie: een schop onder de kont.” – naar het besef dat het niet normaal is om dood te willen gaan, naar de acceptatie dat ze echt een ziekte heeft die niet zomaar overgaat. Haar eigen persoonlijkheid zit daarbij behoorlijk in de weg: altijd bang om iemand tot last te zijn, iemand in de weg te zitten of anderszins onnodig en overbodig te zijn.

Het boek is waanzinnig goed geschreven, niet verwonderlijk als je weet dat de schrijfster redacteur is geweest. De gebeurtenissen rijgen zich aaneen tot een vloeiend geheel, met als rode draad het gevecht van de schrijfster om te leren leven.
De inhoud kan de onbevangen lezer die onwetend is van psychische ziektes behoorlijk shockeren, maar de afwisseling van diepe ellende en triestheid met die heerlijke cynische humor – “Nu ben ik dus het haasje. Een paazhaasje” – maakt het lezen tot een tot een onvergetelijke ervaring.

Onze niet depressieve medemens zou het moeten lezen, om een compleet nieuwe wereld te kunnen ontdekken. Onze depressieve medemens zou het ook moeten lezen, om er troost uit te putten en te kunnen lachen om de vele hilarische momenten. En Myrthe van der Meer, die zou altijd nog comédienne kunnen worden.

Het wordt tijd dat de depressie uit de kast komt.

Annette Jongen