Droogkomische en scherpe observaties

Dienstreizen van een thuisblijver – Maarten ’t Hart – Arbeiderspers – 319 blz.

Achtentwintig jaar geleden schreef Maarten ’t Hart zijn eerste biografie ‘Het roer kan nog zesmaal’ om. In feite is er sinds 1984 weinig in zijn leven veranderd. Nou ja, hij heeft zich voor een korte periode gemanifesteerd als travestiet. Dat feit komt nog even ter sprake als hij met een dominee(v) en haar vriendin in een sekskelder belandt onder een kerk!

Intussen heeft zijn werk vooral in Duitsland grote opgang gemaakt. ’t Hart wordt niet alleen daar gelezen, maar ook in Hongarije en Zweden. Dat levert hilarische hoofdstukken op met uitgevers, vertalers en fans, evenals zijn weergave van hoe het hem verging als beoogd biograaf van Simon Vestdijk. Aldus ontstond een kleurrijk vervolg op zijn eerste biografie.

In dit boek laat ’t Hart zien dat hij niet alleen een goed romanschrijver is, maar ook een humoristisch verteller. De eerste hoofdstukken zijn al heel komisch en soms ontroerend, maar ’t Hart komt echt goed op dreef, als hij, zoals gewoonlijk tegen zijn zin, een ‘dienstreis’ naar Göteborg onderneemt met talloze Nederlandse roman- en kinderboekenschrijvers. Hij komt in het vliegtuig naast Anna Enquist te zitten en wil met haar een gesprek beginnen over de Tsjechische componist Smetana die in Göteborg heeft gewoond. Maar Anna duikt arrogant weg in een boek en zegt geen woord.

’t Hart doet ook op het vliegveld en op de boekenbeurs pogingen om met haar in gesprek te komen wat steeds mislukt. Hij krijgt geen aansluiting bij de anderen(hij wil dit ook niet) en dwaalt eenzaam door de stad op zoek naar sporen van de componist. Wel maakt hij op de beurs enkele vileine observaties over ‘de peuter Palmen’ die andere schrijvers beklimt, ‘een mokkende Mülisch’ en over een lezing van Adriaan van Dis waar slechts drie mensen komen opdagen.

Grappig zijn de ontmoetingen die hij heeft met zijn Duitse uitgeefster Frau Raabe, die ook nog eens een oplichtster blijkt te zijn. Vakkundig is zijn conclusie dat wie eenmaal een literaire prijs heeft gewonnen, er steeds meer zal winnen. Hij stelt dan ook voor in het vervolg alle literaire prijzen aan Arnold Grunberg te geven en literaire jury’s af te schaffen. In Vlaanderen gaven ze kortgeleden al gevolg aan zijn aanbeveling door Grunberg de vijfjaarlijkse prijs voor proza van de Belgische Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde toe te kennen. Lezen dit grappige boek! Boek bestellen!

Pieter Feller