Een les in vallen, opstaan en weer doorgaan

Opstaan in het Lloyd hotel – Lodewijk Asscher – Podium – 235 blz.

Op 15 maart 2017 leed de PvdA een historische verkiezingsnederlaag. De partij duikelde van 38 naar 9 zetels in het parlement. Lodewijk Asscher was die rampzalige dag lijsttrekker.
De voormalige minister van sociale zaken in het tweede kabinet Rutte, was dat geworden na een ongemakkelijke tweestrijd met Diederik Samsom, de PvdA-leider in de regeringscoalitie met de VVD. In Opstaan in het Lloyd hotel, maakt Asscher de balans op na de dramatische nederlaag van zijn partij. Het blijkt dat hij ervan heeft geleerd. Hij onderkent dat het fout is geweest lijsttrekkersdebatten te voeren en dat er sprake was van zelfoverschatting. Zijn partij deed het al lange tijd slecht in de peilingen. Asscher had, tegen beter weten in, toch nog hoop dat het verlies enigszins mee zou vallen.

“Ik word geschminkt, die avond zal ik weer op televisie verschijnen. Ik sluit mijn ogen. Als ik ze opendoe, word ik aangestaard door campagnemanager Pieter Paul Slikker, die ongemerkt is binnengekomen. Hij is lijkbleek. “Negen’, zegt hij. En dan: “Exit”. De stress is zo groot dat het getal niet meteen tot me doordringt.”

Na het verlies komt de tijd van bezinning: wat hebben we fout gedaan en hoe moeten we nu verder?
Hij vraagt zijn collega’s om raad. Sybrand Buma doet hem de suggestie te gaan schrijven en dat advies neemt hij ter harte. Hij schrijft over de keuzes en dilemma’s tijdens het regeren met de liberalen, de oorzaken van de enorme verkiezingsnederlaag maar ook over de dood van zijn vader en wat dat met hem doet. Asscher doet eerlijk verslag van zijn twijfels, falen en de lessen die hij heeft geleerd voor zijn toekomst als PvdA leider. Opgeven is geen optie: de sociaaldemocraten moeten zich herbezinnen op hun politieke boodschap. Hij doet talloze werkbezoeken in het hele land, voert gesprekken met mensen en leest boeken. Hij wil de PvdA terugbrengen naar een wereld van droom en verlangen, zoals hij het omschrijft. Daar is volgens hem niets zweverigs aan: het gaat om zaken als een betaalbare woning, voldoende en goede leraren voor de klas en betaalbare zorg.

Opstaan in het Lloyd hotel, een vaste vergader- en werkplek vlakbij zijn huis, is een vlot te lezen boek geworden over een crisis, het lijmen van de scherven en de noodzaak een nieuw perspectief te schetsen. Ik had wel graag gezien dat Asscher wat uitvoeriger was ingegaan op de oorzaken van de duikeling. Naar mijn mening is hij zowel te mild over zijn eigen rol als die van mensen als partijleider Samsom en voorzitter Spekman. Ondanks de slechte peilingen bleef men, zeer naïef, in de veronderstelling dat het uiteindelijk wel mee zou vallen.
Of die naïviteit nu verdwenen is? Na lezing van zijn boek geef ik hem in ieder geval het voordeel van de twijfel. Voor eenieder die geïnteresseerd is in de politiek en de PvdA in het bijzonder, is dit boek een aanrader.

Dick Huitema.