Een zachtmoedig en grimmig kinderboek
Het meisje en de soldaat – Aline Sax – Illustraties: Ann de Bode – De Eenhoorn – 85 blz.
In Nederland gaan oorlogsboeken voor kinderen vrijwel altijd over de tweede wereldoorlog, in België zijn juist veel boeken over de eerste wereldoorlog verschenen. Daar is toen immers zwaar gevochten.
Het meisje en de soldaat speelt zich in die periode af. Het verhaal wordt afwisselend verteld door het meisje en door de soldaat; het boek wordt afgesloten door een derde verteller. Het meisje is blind. Haar moeder heeft een café en haar vader is ‘in de oorlog’. Iedere dag loopt het meisje met haar stok naar de overkant van de weg. Ze weet precies hoeveel stappen dat is. Aan de overkant staat een bankje waar ze op gaat zitten. Ze luistert naar de geluiden die onder meer uit haar moeders café komen. Alles is vertrouwd.
Op een dag merkt ze dat er nog iemand op de bank zit. Die iemand zegt aanvankelijk niks en zij ook niet. Het meisje ruikt zijn geuren, de geur van oorlog en bloed, drek en gas vermengd met een geur die ze niet thuis kan brengen.
Langzaamaan komt er een gesprek op gang. De soldaat komt uit Afrika; dat is de geur die zij niet kende. Hij vertelt over zijn vrouw en kinderen, hoe hij nu vecht in de oorlog en hij het eten smerig vindt. Steeds zit hij een paar dagen op de bank en dan vertrekt hij weer terug naar het oorlogsgebied.
Op een dag bakt het meisje, onder toeziend oog van haar moeder, een brood voor de soldaat; ze weet dat hij de volgende dag weer terug zal zijn. Met haar brood wacht ze op de soldaat. Hij komt niet. Ook de volgende dag komt hij niet. Het meisje wordt ongerust en doet wat ze nooit eerder deed. Al tastend met haar stok loopt ze het dorp uit in de richting van de oorlog. Op zeker moment neemt een ruiter haar mee. Hij vermoedt waar ze moet zijn.
De teksten zijn afwisselend zwart op wit – het meisje –, en wit op zwart – de soldaat. Gedeeltelijk overlappen de teksten elkaar en dat is knap gedaan. De lezer krijgt zo een helder inzicht in de gedachtewereld van zowel het meisje als de soldaat. Twee werelden die zo verschillend zijn maar elkaar toch raken. Het meisje dat ondanks haar blindheid de wereld onderzoekt, die haar vader mist, en de soldaat die ver van huis een oorlog uitvecht die de zijne niet is. Het verhaal van de soldaat over de oorlog is grimmig en in mooi contrast met het zachtmoedige maar vastberaden meisje. Het taalgebruik is sober, er staat geen woord te veel in.
Jammer dat de witte teksten op zwart niet vetgedrukt en dus beter leesbaar zijn. Het geheel oogt somber, mede door de illustraties in donkere kleuren. Ze geven de sfeer van het verhaal en de oorlog goed weer. Kinderen (en volwassenen) die aan dit boek beginnen, zullen al snel merken dat ze steeds meer moeite krijgen om het aan de kant te leggen. Dus gewoon in één keer uitlezen want eenmaal in je hoofd, zul je de beelden van het meisje en de soldaat lang bij je houden.
