Finale levenslessen van stervenden

Als ik het leven over mocht doen – Bronnie Ware – Vertaling: Annoesjka Oostindiër – A.W. Bruna Uitgevers – 350 blz.

In de inleiding legt de Australische Bronnie Ware uit dat dit boek de diepere uitwerking is van vijf levenslessen die ze had geformuleerd op haar blogsite Inspiration and Chai. Deze artikelen veroorzaakten reacties uit alle hoeken van de wereld. De auteur heeft geen psychologische of soortgelijke opleiding genoten maar ze vond haar roeping in de begeleiding van mensen in de laatste fase van hun leven. Haar levenslessen zijn dan ook gebaseerd op ervaringen die ze heeft opgedaan bij begeleiding van palliatieve patiënten.

Voor mensen die (durven) stilstaan bij het leven, klinken de levenswijsheden die Bronnie Ware aanhaalt in feite heel evident. Maar zo vanzelfsprekend als deze punten lijken, zo moeilijk blijken ze voor heel wat mensen in realiteit te brengen. De sterkte van het boek is, dat je door het lezen zelf eens stilstaat bij je eigen leven. Naast het besef van wat je anders zou willen, moet anderzijds eveneens de durf aanwezig zijn om zelf je leven in handen te nemen en bepaalde andere wegen in te slaan. Zowel uit de getuigenissen in het boek als uit de autobiografische gegevens van de auteur zelf blijkt dat het nemen van eigen keuzes niet gemakkelijk is en dikwijls gepaard gaat met pijn en verdriet en vaak veel uithoudingsvermogen vraagt. De auteur heeft jarenlang in een bank in een ‘nine-to-five’ job gewerkt met een verzekerd inkomen. Maar toen ze begon op te lijsten wat ze eigenlijk echt wilde in het leven dan was het creatieve aspect de rode draad in deze wensen.

Het maken van andere keuzes was niet gemakkelijk. Er was de twijfel, maar ook de reacties van de omgeving waren niet altijd even positief. Je voelt duidelijk dat de auteur heel sterk de behoefte heeft om een en ander te uiten en neer te schrijven over de weg die ze heeft afgelegd. Het ‘van zich afschrijven’ van deze gevoelens en gedachten bij de auteur zelf is zeer sterk aanwezig in het boek. Maar tegelijk komt het bevrijdende en verlossende bij het kiezen van de eigen weg sterk tot uiting. Bronnie Ware spreekt dan ook over een spirituele dood die haar leven tientallen jaren had beheerst maar uiteindelijk leidde tot de geboorte van een nieuwe ziel.

In het boek bespreekt Bronnie Ware de vijf levenslessen. Naast een aantal autobiografische aspecten komen in ieder hoofdstuk een aantal patiënten aan het woord die in het zicht van het levenseinde dikwijls heel veel spijt hebben dat ze hun leven niet een andere wending hebben gegeven. In het hoofdstuk over het aspect van het voldoen aan de verwachtingen van anderen schetst Ware bijvoorbeeld het verhaal van een van haar lievelingspatiënten Grace. Deze vrouw was gans haar leven bij haar man gebleven ondanks het feit dat hij een echte bullebak was. Conform de doctrine van haar generatie was ze braaf bij hem gebleven ook al was dat ten koste van haar eigen geluk. Gans haar leven had ze de schijn opgehouden.

Het boek is een oproep naar mensen die momenteel sterk worstelen met een probleem of ongenoegen om dit daadwerkelijk aan te pakken. Neem je leven in eigen handen, durf beslissingen te nemen en leef niet om te voldoen aan de verwachtingen van anderen, dat is de boodschap van dit boek. Maar vooral: wacht niet tot het te laat is!

Een zeer diepmenselijk en openhartig boek.

Kris Muylle