Het keerpunt van het leven
De zwemmers – Julie Otsuka – Vertaling: Lucie Schaap – Lebowski – 140 blz.
Een groep zwemmers die elkaar in wisselende samenstelling tegenkomt in het zwembad wordt op een dag geconfronteerd met een scheurtje op de bodem. Het is een ondergronds zwembad in een grot, een fijne plaats afgesloten van de buitenwereld, stil en zonder de prikkels die je buiten tegenkomt. Elke zwemmer heeft zo zijn eigen afwegingen om zijn/haar dagelijkse baantjes te trekken. Er is een oud-Olympisch kampioen, er zijn snelle zwemmers, langzame, oude, jonge en er is Alice. Alice is een Amerikaanse van Japanse afkomst, die als kind in een interneringskamp heeft gezeten in WO II. Ze is getrouwd met een man die in Japan geboren is en de Engelse taal nooit zonder accent heeft leren spreken.
Het boek is opgebouwd uit verschillende delen o.a.: Het ondergrondse zwembad en De barst. In deze eerste twee delen ligt de nadruk op de zwemmers die zich vooral druk maken om mensen die de ongeschreven regels van het zwembad met voeten treden en ze maken zich zorgen om de barst, waarover allerlei theorieën rondzingen. Verschillende organisaties buigen zich over het probleem, maar uiteindelijk moet het zwembad sluiten. Otsuka beschrijft dat heel humoristisch.
In deze delen is de rol van Alice nog klein, ze is een dementerende schim die braaf haar baantjes trekt en natuurlijk komt opdagen als het zwembad al gesloten is. Pas na het midden verschuift de focus naar haar en haar dochter, de schrijfster die haar moeder te weinig aandacht heeft gegeven. Geen tijd, geen zin en te ver weg wonend. Dan krijgen we te lezen wat Alice in haar leven allemaal heeft meegemaakt. Het schokkendst is haar verblijf in het interneringskamp. Langzaam gaat Alice achteruit. Post-its op allerlei voorwerpen in huis helpen niet meer en ze wordt opgenomen in Belavista.
Otsuka beschrijft de aftakeling van Alice en haar verblijf in het verzorgingstehuis hard, maar met humor. Ze maakt daarbij gebruik van de alleswetende verteller.
“Een paar feiten over uw aandoening. Die is niet tijdelijk, maar progressief, onbehandelbaar en onomkeerbaar en uiteindelijk, net als het leven zelf, terminaal. De medicijnen zullen uw aftakeling niet tegengaan. Groene thee met gotu kola en gingko biloba zullen die niet tegengaan. Gebed zal die niet tegengaan.”
Aan bovenstaande alinea is de stijl van Otsuka goed af te lezen. Ik zou hem willen omschrijven als een “opsommende” stijl. Deze stijl houdt ze consequent het hele boek vol. Het zorgt voor een stuwende kracht in het verhaal, waar je wel van moet houden. Ik moest er aan wennen, maar door Otsuka’s eruditie en humor, kon ik hem na verloop van tijd wel waarderen. Een boek waarin dementie en de verhouding tussen moeder en dochter op een bijzondere manier beschreven worden.
