Het lichaam is onschuldig – Gaite Jansen

Verlangen en de verleiding van afhankelijkheid

De jonge, ambitieuze danseres Margaret krijgt de kans van haar leven: ze mag zich aansluiten bij het prestigieuze dansgezelschap The National in New York. Zonder een enkele aarzeling laat ze haar leven en geliefde in Nederland achter om haar droom na te jagen.
In de bruisende maar meedogenloze wereld van de dans raakt ze al snel gefascineerd door Olivia, een oudere, charismatische choreografe die haar zowel inspireert als ontwricht. Wat begint als bewondering, groeit uit tot een intense en verwarrende obsessie. De relatie tussen die twee én met Olivia’s man, de artistiek leider van het gezelschap, brengt Margaret steeds verder uit balans.

Grenzen vervagen

Langzaam verdwijnen de grenzen tussen ambitie en zelfverlies, overgave en macht, lichaam en identiteit. Terwijl Margaret haar lichaam probeert te perfectioneren voor haar kunst, verliest ze het gevoel voor wie ze werkelijk is. De danswereld fungeert in dit boek als symbool voor een plek waar grenzen voortdurend worden getest: tussen overgave en controle, bewondering en afhankelijkheid. Olivia en haar man David belichamen zowel macht als verleiding. De relatie tussen hen en Margaret is niet slechts romantisch of lichamelijk, maar ook een beklemmende strijd om autonomie en erkenning.

Het lichaam

Voor Margaret is haar lichaam een middel om te presteren, te verleiden en zichzelf te bewijzen, maar het is ook haar zwakste punt. Ze ervaart het als iets wat ze moet beheersen, terwijl het juist de bron wordt van haar verwarring en verlangen. Wanneer ze steeds verder afglijdt en gaat ‘zweven’, licht de auteur met slecht een paar zinnen een tipje van de sluier van Margarets verleden op, een verleden dat de lezer koude rillingen bezorgt, en dat wat mij betreft meer aandacht had mogen krijgen. Datzelfde gaat min of meer op voor de liefde die ze achterliet in Nederland. Heel af en toe een zinnetje over Noah en op het eind een telefoongesprek zorgen er onvoldoende voor dat dat karakter staat.

Personages

Hoewel Margaret negenentwintig is, tonen haar afhankelijkheid, haar drang om te voldoen en haar verlangens vaak de kwetsbaarheid van een veel jongere vrouw, haast een meisje dat vooral verlangt naar (moeder-)liefde zonder angst. De weinige hints naar haar verleden maken dat echter volkomen begrijpelijk.
Olivia en David zijn ijzersterk neergezet. Olivia’s afhankelijkheid, maar vooral Davids kille dominantie en het gevoel van dreiging dat hij oproept, blijven nog lang nazinderen.

Conclusie

Het lichaam is onschuldig is een psychologisch geladen roman over wat er gebeurt wanneer de schaduwen uit het verleden altijd met je meegaan en jij jezelf verliest in datgene wat je het meest begeert, of dat nu liefde, erkenning of perfectie is.

Susanne Koster