“Ik heb het boek als een film geschreven”
Wij interviewden Barbara Jurgens naar aanleiding van het verschijnen van haar boek Het reservaat. Ze schrijft naast kinderboeken die voornamelijk over dieren gaan, zoals De wolventemmer, Het wilde leven van Benjamin Bontje (over een rat) en Hond vs. Kat, vooral scenario’s. Ze schreef onder andere aan de succesvolle televisieserie Keyzer & de Boer Advocaten en de film Amazones. Haar jeugdfilm Vechtmeisje ontving zowel de jury- als publieksprijs voor Beste Nederlandse Familiefilm én werd uitgeroepen tot beste Europese film van het jaar. Barbara woont en werkt in Amsterdam.
Er zijn inmiddels aardig wat boeken en films over een dystopische wereld, wat maakt Het Reservaat anders?
Het Reservaat is inderdaad een dystopisch boek, het schetst een griezelig beeld van de toekomst. Veel dystopiën, zoals bijvoorbeeld 1984 of The Hunger Games, waarschuwen voor een totalitaire samenleving, waarin de staat oppermachtig is en het individu geen vrijheid meer heeft. Ook in Het Reservaat wordt Super City, de ‘westerse’ wereld, geregeerd door een oppermachtig regime, The Happy Council, die haar burgers eronder houdt met een vrij cynische ideologie: de ‘Happiness’. Iedereen moet happy zijn. En wie niet happy is, verdwijnt in een Instituut. Een happy, tevreden burger stelt geen vragen en maakt geen problemen. De staat houdt zichzelf op deze manier in stand en geeft niets om het echte welzijn van haar onderdanen.
Maar, net als in andere dystopieën, zijn er altijd eenlingen die wel kritische vragen stellen en vrij willen denken… Met alle gevolgen van dien. Het Reservaat gaat over jezelf kunnen zijn, ook al val je buiten de norm. In een totalitaire samenleving is dat levensgevaarlijk.
Mijn hoofdpersoon Sunny, die zich in de wereld van Super City niet gelukkig voelt, kiest uiteindelijk voor haar vrijheid om zichzelf te zijn. Het verhaal loopt dus, in tegenstelling tot sommige dystopieën, wel goed af. Het Reservaat is tenslotte een jeugdboek…
Is er voor jou een groot voorbeeld wat betreft het schrijven over een dystopische wereld?
Mijn grote inspiratiebron bij het schrijven van dit boek was Brave New World van Aldous Huxley. Hij schreef dit onheilspellende boek al bijna een eeuw geleden, in 1932. In Brave New World is de ‘vooruitgang’ voltooid, de mensen worden in reageerbuizen gekweekt om tevreden te zijn met wie en wat ze zijn. Ze kunnen alles consumeren wat ze willen en hoeven nergens meer naar te verlangen. Zo heeft de staat kunstmatig gelukkige burgers gecreëerd, die zonder te klagen doen wat ze moeten doen. Dit thema vond ik anno nu nog bijzonder actueel, en spannend en interessant voor kinderen.
Je vorige kinderboeken gingen over dieren, waarom koos je deze keer voor iets heel anders?
Ik ben gefascineerd door de verhouding tussen dier en mens. Ik schrijf graag over dieren, omdat ik via mijn dierlijke personages een ander perspectief kan bieden. Dieren kijken heel anders tegen de wereld aan dan mensen. Dat levert een verfrissende blik op en veel humor. Heel belangrijk in jeugdliteratuur. Het Reservaat gaat toevallig niet over dieren. Maar ook in dit boek speelt het conflict tussen de ‘beschaafd’ en ‘wild’ een grote rol. Net als in mijn andere jeugdboeken, zoals de Wolventemmer en Het wilde leven van Benjamin Bontje. Het is een thema dat mij bezighoudt.
Mijn volgende boek gaat wel weer over de relatie tussen een mens en een dier, een heel bijzonder dier…
De oma in het verhaal is een mooi en sterk karakter. Heeft bijvoorbeeld jouw eigen oma daar model voor gestaan?
Zeker! Ik had een geweldige oma, heel grappig, creatief, geïnteresseerd en slim. Ze gaf bijles Latijn en Grieks aan pubers en dat kon ze fantastisch. Ze was een echte verhalenverteller, ik hing als kind aan haar lippen.
Heeft het scenario schrijven invloed gehad op het schrijven van Het Reservaat?
Ja, ik heb het boek als een film geschreven. Een verhaal in drie akten, met een dramatische vaart en spanningsopbouw zoals ik dat bij het scenarioschrijven gewend ben. Ik denk en schrijf sowieso heel beeldend. Mijn ideeën beginnen altijd met een beeld.
Sommige auteurs schrijven elke dag van de week, anderen niet. Schrijf je elke dag en hoe ziet jouw ideale schrijfdag er uit?
Ik schrijf elke dag, van een uur of 10 ‘s ochtends tot een uur of 3 ‘s middags.
Heb je een eigen werkplek?
Ja, ik heb een ivoren toren, vlakbij mijn huis, waar ik rustig kan werken. Ik werk nooit in een café!
Heb je vaste rituelen tijdens het schrijven?
Nee, geloof ‘t niet.
Maak je gebruik van proeflezers?
Ja, mijn dochters en soms een collega scenarist. Die kunnen goed kritisch lezen.
Welke boeken lees je zelf graag?
Van alles. Ik hou erg van non-fictie, boeken die gaan over bijzondere figuren in de geschiedenis, over natuur, ontdekkingsreizen, dieren en mensen, bergbeklimmen etc. Ik lees ook veel literatuur, maar geen thrillers/crime, ik houd niet van moord en doodslag.
Aan welke auteur zou je een vraag willen stellen en welke vraag zou dat dan zijn?
Aan de Italiaanse schrijver Paulo Cognetti: “Mag ik een keer met je mee de berg op, en samen met jou wijn drinken bij een vuurtje, op 2500 meter hoogte?”
Vragen: Susanne Koster
