Klein literair juweel
De zondagen van Jean Dézert – Jean de la Ville de Mirmont – Vertaling: Mirjam de Veth – Uitgeverij Oevers -122 blz.
De zondagen van Jean Dézert is een bijzondere novelle. Het verhaal is al meer dan honderd jaar oud, maar het doet nog altijd modern aan. De novelle omvat slechts negentig bladzijden. Mirjam de Veth voegde daar een verhelderend nawoord van 32 blz. aan toe. Het verhaal gaat over de kleurloze ambtenaar Jean Dézert, een vrijgezel die in huurkamer woont met een laag plafond. Hij brengt zijn dagen door op kantoor met geestdodend werk. Niet dat hij iets anders wil, hoor. Jean houdt het leven liefst zo simpel mogelijk.
“Laten we hem Jean Dézert noemen, deze jongeman. Tenzij u toevallig tegen hem aanbotst zou u hem niet opmerken in de menigte, zo kleurloos gaat hij gekleed.”
De belangrijkste eigenschap die hij bezit, is dat hij geduldig is. Hij kan wachten. De zondagen zijn voor hem speciaal. Niet dat hij veel fantasie heeft om die dagen te vullen, maar op een dag krijgt hij een idee. Hij verzamelt de reclamefolders die hij in zijn handen gedrukt krijgt en gaat precies doen wat zij van hem vragen. Hij bezoekt een Oosters bad met massage door blinden. Ter plekke blijkt dat er geen blinde is en ook de massage vervalt. Hij bezoekt een kapsalon, een vegetarisch anti-alcohol restaurant, een waarzegster, de bioscoop, een restaurant waar hij een diner met champagne nuttigt en in een apotheek een gratis lezing over seksuele hygiëne waarbij de enige andere toehoorders twee wijkagenten zijn. Alles voldoet net niet of helemaal niet aan wat er in de folders is beloofd, zoals zo vaak bij reclame.
In de dierentuin die hij op een andere zondag bezoekt, wordt hij aangesproken door een jonge vrouw, Elvire, een meisje eigenlijk nog. De dochter van een grafkransenmaker. Ze krijgen wat met elkaar en er wordt zelfs een huwelijk gepland, maar dan maakt Elvire het plotseling uit, want als ze Jean eens goed bekijkt en vindt ze dat hij wel een erg lang gezicht heeft. Niet mooi genoeg. Jean kan inpakken. Deze plotselinge wending geeft hem een knauw en hij overweegt zelfmoord te plegen. Wel op een zondag, natuurlijk.
“Toen Jean Dézert besloot zelfmoord te plegen koos hij voor een zondag teneinde niet te verzuimen op kantoor.”
Alle beschreven belevenissen spelen zich op zondagen af. Het zijn Parijse zondagen en bijna altijd regent het. Het is grauw weer. Uiteindelijk besluit Jean om toch maar geen eind aan zijn leven te maken, want zelfs zelfmoord leek hem zinloos. Het verhaal zit vol met deze droge, laconieke opmerkingen.
Het nawoord van vertaalster Mirjam de Veth is een interessante toevoeging. Het gaat over het leven van de schrijver. In brieven, die bewaard zijn gebleven, schrijft hij aan zijn familie over de vorderingen van de novelle. Het verhaal valt grotendeels samen met zijn eigen leven. De huurkamer, het ambtenaren bestaan en de doelloosheid kende Jean de la Ville maar al te goed. Hoewel hij heel slechte ogen heeft, lukt het hem in 1914 om zich aan te sluiten bij het Franse leger. Hij sneuvelt nog datzelfde jaar in een loopgraaf. Zijn oeuvre omvat deze novelle en nog wat losse verhalen en gedichten. We zullen het natuurlijk nooit weten, maar er lijkt aan Jean de la Ville de Mirmont een groot schrijver verloren te zijn gegaan.
Boek bestellen!
