Maatschappijkritisch verhaal in een SF jasje

De duisternis voorbij – Sarah Morton – Artscience – 307 blz.

Sarah Morton is al als schrijfster actief sinds haar zeventiende, toen zij boeken schreef over zichzelf en haar leven met autisme. De duisternis voorbij is het vervolg op de eerder verschenen Ziek van angst, en is haar tweede fictieve verhaal.Hoofdpersoon Conner is ondertussen 17 jaar oud en werkt er hard aan om een echte, sterke verzetsstrijder te worden tegen Worldwide Prostration Collectief. Met name met generaal Whispers wil hij graag afrekenen. Wanneer Verzetsleider Finn Hitler zich overgeeft om zijn collega’s te redden, familievriend Alan en zusje Megan verdwijnen, is het genoeg geweest. Alles is terug te leiden naar Whispers, en Conner gaat de strijd aan om te geliefden te redden. Zal dit hem lukken, zoals hij ook voor elkaar kreeg toen hij pas 12 was? Zal hij de wereld kunnen bevrijden van de fascistische praktijken van het WPC?

Eigenlijk is De duisternis voorbij niet zozeer een losstaand verhaal, maar een boek vol informatie over het verleden en kritiek op bepaalde zaken uit het heden. Dit doet Morton door Conner een boek te laten schrijven. Ze zet het neer als een levensverhaal van de jongen, maar het is in feite een verkapt geschiedenisboek om duistere gebeurtenissen aan de kaak te stellen.
Via het boek van Conner geeft ze ook bepaalde praktijken die vandaag de dag spelen ervan langs. Zo schetst ze een niet erg positief beeld van Bureau Jeugdzorg en de Kinderbescherming. Even lijkt ze zelf het Nazi-beleid van het WPC met Jeugdzorg te vergelijken door te suggereren dat beide organisaties kinderen zomaar van hun ouders afnemen, wat van grote invloed is op de karaktervorming van de kleintjes.
Daarnaast laat ze nog eens fijntjes weten dat Megan, autist in hart en nieren, in de toekomst geen psychologisch label opgeplakt krijgt zoals tegenwoordig met veel kinderen wel gebeurt. Met autisme ben je anders, maar absoluut niet gek. De mening van de schrijfster ligt er soms wat dik bovenop, maar haar punt is zeker gemaakt.

Kritiek van mijn kant op dit boek van Morton is vooral gericht op de onnatuurlijke dialogen. Niemand die onder vrienden praat gebruikt het woord “daarginds”. En ik zou na een zelfmoordpoging eerder “Ik wil dood” zeggen dan “Ik ben blij hier mijn levenspad te kunnen beëindigen.”
Ondanks dat Morton in De duisternis voorbij verantwoording aflegt voor de slimme woorden van de kinderen in het verhaal (“Ze leert en ontwikkelt zich snel, alsof ze verwacht niet veel tijd meer te hebben, niet oud te worden.”), blijft het onnatuurlijk. Een kind van 5 zegt niet “executeren”, hij zal het “doodmaken” noemen. Dit is jammer.
Morton kent een hoop woorden, weet ze ook goed te gebruiken in verhalende zinnen, maar in de dialogen passen ze niet altijd.

Opvallend is dat veel personages regelmatig flauwvallen of bewusteloos raken. Zit er in de toekomst iets in de lucht of in het water? Zo vaak flauwvallen kan volgens mij nooit goed zijn voor een mens, zeker niet in het heetst van de strijd wanneer je grootste vijand voor je staat.

Al met al is De duisternis voorbij een maatschappijkritisch boek. Het gaat niet altijd om het avontuur van Conner. Dit lijkt slechts een verpakking te zijn voor de onderliggende boodschap. Morton maakt in De duisternis voorbij vooral haar mening duidelijk.

Felice Beekhuis