Met Wieringa de wereld rond
Honorair Kozak – Tommy Wieringa – Bezige Bij – 300 blz.
In dit boek staan tientallen korte, columnachtige verhalen over de reizen die Wieringa de laatste jaren ondernam. Veel van die tochten maakte hij om onderzoek te doen voor zijn romans Joe Speedboot, Caesarion en Dit zijn de namen. In de laatste roman kunnen we de Oekraïense steppe herkennen waar ook de titel van dit boek aan is ontleend. Daar werd hij benoemd tot honorair kozak door zijn gids Zjenja.
“Zjenja gaat voor me uit, gebogen rokend op de rug van zijn witte merrie Natascha. Zo zit hij al veertig jaar in het zadel, al sinds hij als jongen bij het circus ging[…]We legden vijftig kilometer af, en na een borrel of wat slaat Zjenja me tot honorair kozak omdat ’s morgens nog onbekend was of ik zou kunnen paardrijden of niet. Dan wijst hij me een kuil in de hooiberg en werpt me een jas van schapenvacht toe om onder te slapen.”
In Engeland volgt hij het spoor van de schrijver W.G. Sebald langs de kustlijn van het Graafschap Suffolk. Hij huurt een stacaravan bij een man die Paul England heet, een oplichter zeggen ze in het café The Crown. Hier herkennen we het afkalvende kliffenlandschap dat voorkomt in Caesarion.
Oezbekistan, Ethiopië, de Egyptische woestijn en het eiland Aruba waar hij opgroeide, zijn enkele van de plekken die hij beschrijft. Op zijn tweede vertrok hij met zijn ouders naar Aruba en bracht er zijn jeugd door tot hij door een noodlottig ongeval, met verwondingen die op het eiland niet goed konden worden genezen, noodgedwongen naar Nederland moest terugkeren. In het verhaal Paradera 85 vertelt hij over de grote veranderingen die er sinds zijn vertrek hebben plaatsgevonden.
“De huizen, de overige bebouwing, allemaal zoveel meer dan toen – de wereld heeft geweigerd voor mij haar adem in te houden. Ik herken niets. Ik zet de auto stil langs de kant van de weg, hier moet het ergens zijn. Gedesoriënteerd kijk ik om me heen. Dan schuiven de bestaande situatie en de herinnering met knarsend geweld in elkaar – dit is Paradera 85.”
Alle verhalen zijn schitterende kralen aan een snoer, met in bijna elk verhaal een prachtige taalvondst. Stukken die hij in zijn boeken niet kwijt kon, zijn in Honorair kozak gelukkig bij elkaar gebracht. Het is duidelijk dat hier een van onze grootste hedendaagse Nederlandse schrijvers aan het woord is.
