Onderhoudende roman over gesjoemel met oude instrumenten
De Messias – Julian Winter – Prometheus – 365 blz.
Julian Winter is het pseudoniem van Esther Jansma, dichteres en professor in de dendrochronologie en Wiljan van den Akker, dichter en faculteitshoogleraar en rector aan de universiteit van Utrecht. Samen schreven ze deze roman die de misstanden rondom de datering van muziekinstrumenten als onderwerp heeft. De Messias, een viool en naamgever van het boek, bestaat werkelijk. Het instrument wordt toegeschreven aan Antonio Stradivari en wordt bewaard in het Ashmolean Museum in Oxford. Het instrument is aan de universiteit geschonken door de familie van W.E. Hill en mag niet bespeeld worden. Wat natuurlijk vreemd is voor een muziekinstrument.
Professor Emma Faber is een houtdeskundige en ze weet alles van dendrochronologie, oftewel het dateren van hout aan de hand van de groeiringen in bomen. Ze is pas gescheiden van ‘kunstenaar’ Simon met wie ze een zoontje heeft, Max. Ze krijgt een aanstelling in Berlijn bij een instituut aan de universiteit dat gespecialiseerd is in houtdateringen en komt daar te werken onder Viktor die ze nog van vroeger kent. Viktor ontpopt zich tot een vervelende baas, vooral als hij erachter komt dat Emma opdrachten aanneemt buiten het instituut om. Emma, die een nogal onderdanig karakter heeft, kan niet goed tegen hem op. Ze reist de wereld over, bezoekt congressen en dateert instrumenten. Telkens als ze terugkeert op het instituut, is de sfeer er onaangenaam.
In het boek onderzoekt Emma Faber uiteindelijk ook De Messias samen met haar tegenspeelster de Argentijnse houtdeskundige Isabel Hernandez. Ze komen tot verschillende uitkomsten. Emma constateert dat het hout van na de dood van Stradivari is en dus zou het instrument veel minder waard zijn dan wordt verondersteld. Isabel Hernandez dateert het 1709, dus wel een Stradivari.
Dit is maar een van de lijnen in het boek. De hoofdstukken over Emma Faber worden afgewisseld met hoofdstukken over Stradivari, zijn familie en natuurlijk zijn instrumenten, beginnend in 1631 en doorlopend tot in het heden. Deze hoofdstukken worden telkens verteld door een houten voorwerp, een knoop, een stok, een luik, een wereldbol enz. Dan is er nog een derde lijn, de relatie van Emma tot haar ex-man en de beslommeringen rondom haar zoontje Max. In nauw verband met deze lijn is er ook nog de lijn van Emma en haar diepgelovige familie. We krijgen flashbacks te lezen over Emma’s verleden en dan vooral de straffen die ze van haar vader kreeg als ze weer eens wat ‘fout’ had gedaan.
Alsof dat allemaal nog niet genoeg is, hebben de schrijvers er nog een lijn aan toegevoegd, namelijk Emma’s liefdesrelatie van Michael, een violist wiens instrument ook al geen echte Stradivarius blijkt te zijn, zoals zij heeft aangetoond. Uit bovenstaande blijkt dat De Messias niet gemakkelijk valt samen te vatten. De lijn van Emma met haar gelovige familie en vooral de verwarring rondom de naam van de Messias (Jezus) en de viool, vind ik niet heel sterk. Die had wat mij betreft wel weggelaten mogen worden. Dat had het boek compacter en overzichtelijker gemaakt. Verder zit het verhaal gedegen en geloofwaardig in elkaar. De Messias is een onderhoudende en ook leerzame roman, die weer eens aantoont dat mensen zonder scrupules historische feiten verdraaien om er een slaatje uit te slaan.
